Rəqəmsal dövrün ən qiymətli resurslarından biri artıq məlumatdır. Günümüzdə hər bir müəssisə istər böyük korporasiya, istərsə də kiçik startap fəaliyyətlərini daha səmərəli planlaşdırmaq üçün data-dan istifadə edir. Bu məlumatların düzgün təhlili isə biznesin uğurunun açarlarından biri hesab olunur. Məhz bu səbəbdən “data analitik” peşəsi son illərdə populyarlığını sürətlə artırıb. İnsanlar artıq daha çox məlumatla işləyən, analitik düşünən və qərar vermə prosesində əhəmiyyətli rol oynayan peşələrə yönəlirlər. Data analitiklər şirkətlərin məlumatlarını toplayaraq onları analiz edir, vizuallaşdırır və mənalı nəticələr çıxarırlar. Onların işi yalnız texniki biliklərlə məhdudlaşmır, eyni zamanda strateji baxış və biznes anlayışı da tələb olunur. Bu bloqda data analitik kimdir, nə iş görür, hansı bacarıqlara sahib olmalıdır və bu sahədə əmək bazarının tələbləri nələrdir kimi suallara ətraflı cavab verəcəyik. Əgər siz də bu sahəyə maraq göstərirsinizsə, bu məqalə sizin üçün faydalı olacaq. İndi isə gəlin mövzuya daha dərindən baxaq.
Data analitik kimdir?
Data analitik – şirkətlərin topladığı böyük həcmdə məlumatı analiz edən və bu məlumatlardan nəticələr çıxararaq qərarların verilməsində rəhbərliyə dəstək olan mütəxəssisdir. Bu peşə sahibinin əsas məqsədi məlumatlardakı trendləri və nümunələri aşkar etməkdir. Onlar müxtəlif mənbələrdən (CRM sistemləri, veb analitikası, satış məlumatları və s.) toplanan məlumatları təmizləyir, təşkil edir və analiz...
Rəqəmsal dövrün ən qiymətli resurslarından biri artıq məlumatdır. Günümüzdə hər bir müəssisə istər böyük korporasiya, istərsə də kiçik startap fəaliyyətlərini daha səmərəli planlaşdırmaq üçün data-dan istifadə edir. Bu məlumatların düzgün təhlili isə biznesin uğurunun açarlarından biri hesab olunur. Məhz bu səbəbdən “data analitik” peşəsi son illərdə populyarlığını sürətlə artırıb. İnsanlar artıq daha çox məlumatla işləyən, analitik düşünən və qərar vermə prosesində əhəmiyyətli rol oynayan peşələrə yönəlirlər. Data analitiklər şirkətlərin məlumatlarını toplayaraq onları analiz edir, vizuallaşdırır və mənalı nəticələr çıxarırlar. Onların işi yalnız texniki biliklərlə məhdudlaşmır, eyni zamanda strateji baxış və biznes anlayışı da tələb olunur. Bu bloqda data analitik kimdir, nə iş görür, hansı bacarıqlara sahib olmalıdır və bu sahədə əmək bazarının tələbləri nələrdir kimi suallara ətraflı cavab verəcəyik. Əgər siz də bu sahəyə maraq göstərirsinizsə, bu məqalə sizin üçün faydalı olacaq. İndi isə gəlin mövzuya daha dərindən baxaq.
Data analitik kimdir?
Data analitik – şirkətlərin topladığı böyük həcmdə məlumatı analiz edən və bu məlumatlardan nəticələr çıxararaq qərarların verilməsində rəhbərliyə dəstək olan mütəxəssisdir. Bu peşə sahibinin əsas məqsədi məlumatlardakı trendləri və nümunələri aşkar etməkdir. Onlar müxtəlif mənbələrdən (CRM sistemləri, veb analitikası, satış məlumatları və s.) toplanan məlumatları təmizləyir, təşkil edir və analiz edirlər. Data analitiklər texniki bacarıqlarla yanaşı, analitik düşünmə qabiliyyətinə də malik olmalıdırlar. Onlar Excel, SQL, Python, R kimi alətlərdən istifadə edərək məlumat üzərində müxtəlif hesabatlar və vizual analizlər hazırlayırlar. Bundan əlavə, nəticələri aydın və anlaşılan formada təqdim etmə bacarığı da vacibdir. Bu sahədə çalışan şəxslər müxtəlif sahələrdə – maliyyə, səhiyyə, marketinq, e-ticarət və s. – fəaliyyət göstərə bilərlər. Hər bir sektorun özünəməxsus dataları və analiz tələbləri olur. Data analitik, həm də biznesin strateji qərarlarını dəstəkləyən bir vəzifədir. Qısaca desək, data analitik informasiyanın içindəki “qızılı” tapmağa çalışan müasir dövrün xəzinə axtaranıdır.
Data analitik nə iş görür?
Data analitiklərin əsas vəzifəsi məlumatları toplayaraq onları strukturlaşdırmaq, təmizləmək və analiz etməkdir. Bu prosesdə onlar fərqli mənbələrdən gələn məlumatların uyğunlaşdırılması və konsolidasiya olunması ilə məşğul olurlar. Əldə olunan məlumat üzərində statistik analizlər, korelyasiya təhlilləri, trendlərin müəyyən edilməsi kimi müxtəlif metodlardan istifadə edirlər. Əldə edilən nəticələr biznes qərarlarının verilməsində rəhbərliyə kömək məqsədi daşıyır. Məsələn, bir marketinq komandası hansı məhsulun daha çox satıldığını və hansı kampaniyanın daha effektiv olduğunu müəyyən etmək üçün data analitikdən dəstək alır. Eyni zamanda, onlar vizualizasiya alətləri (Power BI, Tableau və s.) ilə məlumatları qrafik və diaqramlar şəklində təqdim edirlər. Bu, nəticələrin daha aydın anlaşılmasını təmin edir. Analitiklər, həmçinin avtomatlaşdırılmış hesabat sistemləri hazırlayaraq mütəmadi analizləri sadələşdirirlər. Onlar tez-tez A/B testləri keçirərək fərqli strategiyaların effektivliyini ölçürlər. Nəticə etibarilə, data analitiklər məlumatı sadə və praktik qərarlara çevirən bir növ körpü rolunu oynayırlar.
Data analitik üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
İş elanlarında data analitik vəzifəsi üçün bir çox fərqli məsuliyyət və vəzifə qeyd olunur. Ən ümumi vəzifələrdən biri məlumat toplama və analiz etmə bacarığıdır. Məlumat bazalarının idarə olunması, SQL sorğularının yazılması, data modellərinin qurulması kimi texniki məsələlər də bu elanlarda əks olunur. Eyni zamanda, müntəzəm hesabatların hazırlanması və rəhbərliyə təqdim olunması da tez-tez rast gəlinir. Bir çox şirkət məlumat vizualizasiyası alətləri ilə işləmə təcrübəsi tələb edir. Proqnozlaşdırıcı modellərin yaradılması, statistik analizlər aparmaq və trend təhlilləri etmək də önəmli vəzifələr sırasındadır. Bəzi vakansiyalarda spesifik sahə üzrə təcrübə – məsələn, e-ticarət, maliyyə və ya səhiyyə datalarının analizi – arzuolunandır. Komandada işləmə bacarığı və kommunikasiya qabiliyyəti də mütləq qeyd olunur. Çünki analitiklər təkcə texniki komanda ilə deyil, həm də satış, marketinq, HR kimi digər bölmələrlə sıx əməkdaşlıq edirlər. Ümumiyyətlə, data analitiklərdən həm texniki biliklər, həm də strateji düşüncə və nəticə yönümlülük tələb olunur.
Data analitik vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Data analitik üçün vakansiyalarda ən çox tələb olunan bacarıqlardan biri SQL biliyidir. Bu dil məlumat bazaları ilə işləmək üçün əsas vasitədir. Python və ya R proqramlaşdırma dilləri də statistik analiz və məlumat emalı üçün geniş istifadə olunur. Eyni zamanda, Excel bilikləri, xüsusilə Power Query və Pivot Table kimi funksiyalar tələb olunan bacarıqlardandır. Vizualizasiya üçün Power BI, Tableau, Looker kimi alətlərdə təcrübə çox önəmlidir. Statistik analiz, regresiya modelləri və maşın öyrənmə kimi anlayışlar da bəzi vakansiyalarda qeyd edilir. Soft skills baxımından isə problem həll etmə qabiliyyəti, analitik düşünmə və detallara diqqət vacib sayılır. Məlumatları biznes komandalarına aydın izah etmək bacarığı da olduqca önəmlidir. İngilis dili biliyi, xüsusən beynəlxalq şirkətlərdə, demək olar ki, standart tələbə çevrilib. Bəzi hallarda isə konkret sənaye sahəsində təcrübə (məsələn, bank sektoru, FMCG və s.) əlavə üstünlük sayılır.
Data analitikin maaşı nə qədərdir?
Data analitiklərin maaşı bir çox faktordan asılı olaraq dəyişir: təcrübə səviyyəsi, işlədiyi sektor, ölkə və hətta konkret şirkət. Azərbaycanda təcrübəsiz (junior) data analitiklərin maaşı 800-1500 AZN aralığında dəyişə bilər. Orta səviyyəli mütəxəssislər üçün bu rəqəm 2000-3000 AZN civarında olur. Təcrübəli (senior) və ixtisaslaşmış analitiklər isə 4000 AZN və daha yüksək maaş ala bilirlər. Xarici şirkətlərdə çalışan azərbaycanlı analitiklər isə bu rəqəmin daha yüksək versiyalarını qazanırlar. Hibrid və remote iş imkanlarının artması ilə bu maaşlar daha əlçatan olub. Əlavə olaraq, bəzi şirkətlər bonus sistemləri, səhmdar proqramları və digər motivasiyaedici vasitələrlə əməkhaqqını artırırlar. Maaşa təsir edən digər mühüm faktor isə sahə üzrə ixtisaslaşmadır – maliyyə və səhiyyə kimi sahələrdə maaşlar daha yüksək ola bilir. Qısacası, data analitik peşəsi yüksək gəlirli və perspektivli sahələrdən biri kimi diqqət mərkəzindədir.
