Müasir sənaye, istehsalat və infrastruktur sahələrində texnologiyanın inkişafı ilə birlikdə bir çox ixtisaslı işçi kateqoriyalarına ehtiyac artır. Bu peşələrdən biri də avadanlıq operatorudur. Avadanlıq operatorları müxtəlif maşın və mexaniki sistemlərin düzgün işləməsini təmin edən, onların təhlükəsiz və səmərəli idarə olunmasına nəzarət edən mütəxəssislərdir. Onlar müxtəlif sahələrdə – tikinti, mədən, logistika, kənd təsərrüfatı, istehsal müəssisələri və s. — fəaliyyət göstərə bilirlər. Bu peşə həm texniki bilik, həm də diqqət və məsuliyyət tələb edir. Çünki avadanlıqla işləmək birbaşa insanların təhlükəsizliyi, məhsul keyfiyyəti və iş prosesinin davamlılığı ilə bağlıdır. Hər bir avadanlığın özünəməxsus iş prinsipi, təhlükəsizlik qaydaları və idarəetmə üsulu var. Buna görə də avadanlıq operatorları müvafiq təlimlər keçməli və daima biliklərini yeniləməlidirlər. Bu peşədə işləmək istəyən şəxslər üçün düzgün hazırlıq və bacarıqlar vacibdir. Aşağıda avadanlıq operatorunun kim olduğu, hansı işləri gördüyü, iş elanlarında qarşıya qoyulan tələblər, lazımi bacarıqlar və əməkhaqqı haqqında geniş məlumat veriləcək.
Avadanlıq operatoru kimdir?
Avadanlıq operatoru ağır və ya xüsusi avadanlıqları idarə edən, onların işlək vəziyyətdə qalmasına nəzarət edən və düzgün fəaliyyət göstərməsini təmin edən ixtisaslı əməkdaşdır. Onlar müxtəlif sənaye sahələrində, o cümlədən tikinti, logistika, liman əməliyyatları, mədən və kənd təsərrüfatında fəaliyyət göstərirlər. Avadanlıq operatorları ekskavator, kran, yükləyici, buldozer, forklift, kombayn, torna və frez kimi müxtəlif maşınları idarə edə bilirlər. Onların işi yalnız avadanlığı idarə etməklə məhdudlaşmır, həm də avadanlığın gündəlik texniki baxışını həyata keçirmək, təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək, işə başlamazdan əvvəl yoxlamalar aparmaq da vəzifələrinə daxildir. Avadanlıq operatorları yüksək diqqət və məsuliyyət hissinə malik olmalıdırlar, çünki avadanlığın səhv idarə olunması həm maddi zərərlə, həm də insan həyatına təhlükə ilə nəticələnə bilər. Onlar, həm də avadanlıqda baş verə biləcək nasazlıqları vaxtında müəyyən edərək rəhbərliyə və ya texniki xidmətə məlumat verməlidirlər. Bir çox hallarda onlar kollektiv şəraitdə işləyir və digər mütəxəssislərlə koordinasiyalı fəaliyyət göstərirlər. Avadanlıq operatoru həm fiziki, həm də zehni hazırlıq tələb edən məsuliyyətli bir peşədir.
Avadanlıq operatoru nə iş görür?
Avadanlıq operatorunun əsas vəzifəsi müxtəlif maşın və mexanizmləri idarə etməkdir. O, iş gününə başlamazdan əvvəl avadanlığın ümumi vəziyyətini yoxlayır və istismar üçün yararlı olub-olmadığını müəyyən edir. Əgər nasazlıq aşkar olunarsa, bu barədə texniki heyətə məlumat verir. İş zamanı operator avadanlığın düzgün işləməsinə nəzarət edir və təhlükəsizlik qaydalarını tam yerinə yetirir. Tikinti sahəsində çalışan operatorlar torpaq işləri, material daşınması, yük qaldırılması və s. işləri həyata keçirirlər. Mədən sahəsində isə qazıntı, daşınma və yer dəyişdirmə işlərini yerinə yetirirlər. Zavod və fabriklərdə avadanlıq operatorları istehsal xəttində maşınların düzgün işləməsinə nəzarət edir və lazım gəldikdə kiçik texniki xidmət göstərirlər. Bəzi operatorlar xüsusi proqram təminatlı avadanlıqları da idarə edirlər və bunun üçün əlavə texnoloji biliklərə malik olmalıdırlar. Onların işi, həmçinin təhlükəsizlik protokollarına uyğun hərəkət etməyi və qəza risklərini minimuma endirməyi tələb edir. Operatorlar müəyyən edilən iş planına uyğun işləyir və rəhbərlikdən alınan tapşırıqları vaxtında yerinə yetirirlər. Onların işi yüksək konsentrasiya, diqqət və texniki bacarıqlar tələb edir. Bütün bu funksiyaları yerinə yetirmək üçün operatorlar müvafiq təlimlər keçmiş olmalı və sertifikatlara sahib olmalıdırlar.
Avadanlıq operatoru üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
Avadanlıq operatoru üçün verilən iş elanlarında bir sıra konkret vəzifələr və məsuliyyətlər əks olunur. Ən çox rast gəlinən tələblərdən biri avadanlığın təhlükəsiz və düzgün idarə olunmasıdır. İşəgötürənlər operatorlardan gündəlik texniki baxış keçirməyi və nasazlıqları vaxtında bildirməyi tələb edirlər. İş zamanı təhlükəsizlik qaydalarına ciddi riayət etmək və qəza risklərini minimuma endirmək əsas şərtlərdən biridir. Operator, həmçinin iş planına uyğun hərəkət etməli, materialların daşınması, yüklərin qaldırılması və yer dəyişdirilməsi kimi tapşırıqları yerinə yetirməlidir. Bir çox elanlarda operatorlardan avadanlığın əsas texniki xidmətini və kiçik təmir işlərini yerinə yetirmək bacarığı tələb olunur. İşəgötürənlər əlavə olaraq avadanlığın istismar sənədlərinin doldurulması, iş prosesinin qeydiyyatını aparmaq kimi vəzifələr də müəyyən edə bilirlər. Komanda ilə işləmək, digər işçilərlə koordinasiyalı fəaliyyət göstərmək də tez-tez tələb olunur. Bəzi iş elanlarında müəyyən proqram təminatlarının və ya idarəetmə sistemlərinin biliklərinə malik olmaq üstünlük sayılır. Fiziki dözümlülük və uzun müddət diqqətli işləmək qabiliyyəti də vacib şərtlər sırasındadır. İşəgötürənlər, adətən, təcrübə və sertifikatların mövcudluğuna da xüsusi diqqət yetirirlər.
Avadanlıq operatoru vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Avadanlıq operatoru vakansiyalarında işəgötürənlər bir sıra texniki və şəxsi bacarıqlara üstünlük verirlər. İlk növbədə, namizədlərin idarə edəcəkləri avadanlığın iş prinsiplərini dərindən bilməsi vacibdir. Təhlükəsizlik qaydalarına ciddi əməl etmək bacarığı əsas şərtlərdən biridir. Yaxşı koordinasiya və motor bacarıqları operatorun uğurla işləməsi üçün önəmlidir. Problemləri operativ şəkildə aşkar edib həll etmək qabiliyyəti də çox vacib sayılır. Texniki təlimatları oxuyub-anlamaq, işçi sənədləri düzgün doldurmaq və hesabat vermək bacarığı da tələb olunur. Komanda şəraitində işləmə bacarığı və kommunikasiya qabiliyyəti də yüksək qiymətləndirilir. Bir çox vakansiyada kompüter bilikləri, avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemləri ilə işləmək bacarığı üstünlük sayılır. Fiziki dözümlülük və uzun müddət monoton iş rejimində diqqəti itirməmək qabiliyyəti də zəruridir. Əlavə olaraq, vaxt idarəçiliyi, məsuliyyətlilik və etibarlılıq xüsusiyyətləri işəgötürənlər üçün vacib keyfiyyətlər arasındadır. Müxtəlif avadanlıqlara dair sertifikatlar və keçilmiş peşə hazırlığı kursları da namizədin işə qəbul şansını artırır.
Avadanlıq operatorunun maaşı nə qədərdir?
Avadanlıq operatorlarının maaşı bir neçə faktordan asılı olaraq dəyişir. İş təcrübəsi, ixtisaslaşma sahəsi, işlədiyi müəssisənin növü və coğrafi yerləşmə maaş miqdarına təsir edən əsas amillərdəndir. Azərbaycanda avadanlıq operatorlarının aylıq maaşı adətən 700-1500 manat aralığında dəyişir. Tikinti sahəsində çalışan təcrübəli operatorların maaşı daha yüksək, bəzən 2000 manata qədər ola bilər. Mədən və neft-qaz sektorunda fəaliyyət göstərən avadanlıq operatorları isə 2500-4000 manata qədər maaş ala bilirlər. Xarici ölkələrdə, xüsusilə inkişaf etmiş sənaye ölkələrində bu peşəyə tələbat daha yüksək olduğundan maaşlar da müvafiq olaraq 3000-6000 dollar və daha yuxarı ola bilər. Sertifikatlara, əlavə bilik və bacarıqlara malik olan, müxtəlif növ avadanlıqları idarə edə bilən operatorlar daha yüksək gəlir əldə edirlər. Növbəli iş rejimində və ya təhlükəli şəraitdə çalışan operatorlara əlavə ödənişlər də təklif olunur. Ümumilikdə, avadanlıq operatorluğu yüksək məsuliyyətli olduğu üçün maaş səviyyəsi də digər peşələrlə müqayisədə nisbətən yüksəkdir. İşçi, həmçinin əlavə sığorta, sosial paketlər və mükafatlar da əldə edə bilər. Maaş artımı operatorun daim özünü inkişaf etdirməsi və əlavə ixtisaslar qazanması ilə bağlı olaraq mümkündür.