Mebel sənayesi insan həyatının ayrılmaz bir hissəsidir. Evlərimizi, ofislərimizi və ictimai məkanları funksional və estetik cəhətdən zənginləşdirən mebellərin arxasında peşəkar əllər durur. Bu sənətin əsas qəhrəmanları isə şübhəsiz ki, mebel ustalarıdır. Onların əməyi sayəsində taxta, MDF, dəmir və digər materiallar gözoxşayan və istifadə üçün rahat məhsullara çevrilir. Müasir dövrdə mebel istehsalında texnologiya inkişaf etsə də, ustanın dəqiq əli, zövqü və təcrübəsi hələ də əvəzolunmazdır. Azərbaycanda və dünyada bu peşəyə olan maraq durmadan artır. İnsanlar keyfiyyətli və zövqlü mebellərə üstünlük verdikcə peşəkar mebel ustalarına olan tələbat da artır. Bu bloq yazısında mebel ustasının kim olduğu, hansı işləri gördüyü, vakansiyalarda hansı bacarıqların tələb olunduğu və bu sahədə əməkhaqqı səviyyəsi haqqında ətraflı məlumat veriləcək. Mebel sənətinə marağı olan hər kəs üçün faydalı bir məqalə olacağına inanırıq.
Mebel ustası kimdir?
Mebel ustası taxta və digər materiallardan istifadə edərək müxtəlif mebel növlərini hazırlayan və təmir edən ixtisaslı şəxsdir. Bu peşəkarlar çarpayı, masa, şkaf, stul və digər mebel əşyalarının istehsalında birbaşa iştirak edirlər. Onlar, həmçinin dizayn, ölçü götürmə, material seçimi və montaj kimi mərhələləri də öz öhdəliklərinə alırlar. Mebel ustasının işi təkcə fiziki əməkdən ibarət deyil, bu həm də yaradıcı bir prosesdir. Onlar müştərinin zövqünə və ehtiyacına uyğun unikal mebellər düzəldə bilirlər. Peşəkar mebel ustası həm klassik, həm də müasir mebel tərzlərini yaxşı bilməli və uyğun şəkildə tətbiq etməyi bacarmalıdır. Onların əksəriyyəti uzun illərin təcrübəsinə malik olur və bu təcrübə onların iş keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərir. Mebel ustası həm böyük mebel istehsalı fabriklərində, həm də fərdi ustaxanalarda fəaliyyət göstərə bilər. Bəziləri isə tamamilə sərbəst şəkildə, fərdi sifarişlərlə işləyirlər. Bu peşə həm texniki bilik, həm də sənətkarlıq tələb edir.
Mebel ustası nə iş görür?
Mebel ustasının işləri olduqca genişdir və bir neçə mərhələdən ibarət olur. İlk olaraq, müştəri ilə görüşərək onun istəklərini və tələblərini öyrənirlər. Daha sonra uyğun dizayn seçilir və ölçü götürülür. Material seçimi və alətlərin hazırlanması da mebel ustasının işinin bir hissəsidir. Bundan sonra faktiki hazırlıq mərhələsi başlayır – kəsmə, yığma, yapışdırma və birləşdirmə işləri həyata keçirilir. Mebel ustası, həmçinin cilalama, rəngləmə və sonda mebelin montajını da özü həyata keçirə bilər. Bəzi ustalar mebelin bərpası və təmir işlərində də ixtisaslaşmış olurlar. Usta, eyni zamanda təhlükəsizlik qaydalarına riayət etməli, alətlərlə düzgün işləməyi bacarmalıdır. Müasir texnologiyalarla işləmə, məsələn CNC aparatları və digər avtomatlaşdırılmış alətlər də artıq bu peşədə geniş istifadə olunur. Yəni mebel ustasının işi yalnız fiziki deyil, həm də texniki bilik və incə zövq tələb edən kompleks bir fəaliyyətdir.
Mebel ustası üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
İş elanlarında mebel ustaları üçün müxtəlif vəzifə tələbləri göstərilir və bu tələblər iş yerinin xüsusiyyətindən asılı olaraq dəyişə bilər. Ən çox rast gəlinən vəzifələrə mebelin hazırlanması, montajı və quraşdırılması daxildir. Elanlarda tez-tez “ölçü götürmək və dizayn üzrə təkliflər vermək”, “məhsulları keyfiyyətli şəkildə hazırlamaq”, “istehsalat planına uyğun işləmək” kimi ifadələrə rast gəlmək olar. Eyni zamanda, ustadan “komanda ilə işləmək bacarığı”, “müştəri ilə münasibət qurmaq”, “təhlükəsizlik qaydalarına əməl etmək” də tələb oluna bilər. Bəzi iş yerləri, xüsusilə fabriklər və böyük atelyelər, texniki cizgilərlə işləməyi bacaran ustalara üstünlük verirlər. Elanlarda əlavə olaraq “ağac materiallarını tanımaq”, “rəngləmə və cilalama işlərində təcrübəli olmaq” kimi detallara da diqqət yetirilir. Kompüterdə işləmək bacarığı, xüsusilə AutoCAD və ya digər dizayn proqramları üzrə bilik də bəzi hallarda tələb olunur. Yəni, vakansiyalar təkcə əllə işləmə bacarığını deyil, həm də texnoloji yeniliklərə uyğunlaşmağı tələb edir. İş elanlarında “məsuliyyətli və dəqiq işləmək”, “təcrübə” və “zövqlü dizayn yaratmaq bacarığı” da önə çıxır.
Mebel ustası vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Mebel ustası olmaq istəyən şəxslərdən müxtəlif bacarıqlar tələb olunur və bu bacarıqlar peşəkar fəaliyyətin əsasını təşkil edir. Ən vacib bacarıqlardan biri əl bacarığı və dəqiq işləmə qabiliyyətidir. Usta ölçüləri düzgün götürməli, materialları diqqətlə kəsməli və montaj işlərini səliqə ilə yerinə yetirməlidir. Texniki düşüncə və problem həll etmə qabiliyyəti də çox önəmlidir. Mebel ustası gözlənilməz vəziyyətlərdə tez qərar verə bilməli və alternativ yollar tapmağı bacarmalıdır. Estetik zövq və dizayn hissi də bu sahədə müvəffəqiyyətin açarıdır. Əlavə olaraq, fiziki güc və dözümlülük də tələb olunan bacarıqlardandır, çünki mebel hazırlanması zamanı ağır materiallarla işləmək lazım gəlir. Komanda ilə işləmək, vaxtında işi təhvil vermək və sifarişçiyə qarşı nəzakətli olmaq da vacib şəxsi keyfiyyətlər sırasındadır. Texnoloji bacarıqlar, yəni müxtəlif alət və avadanlıqlardan düzgün istifadə etməyi bacarmaq, müasir mebel istehsalında böyük üstünlükdür. Müştəri tələblərini düzgün anlamaq və ona uyğun məhsul təqdim etmək bacarığı da mebel ustasının peşəkarlığını göstərir. Ümumilikdə, həm praktiki, həm də şəxsi keyfiyyətlərin balansı bu peşədə uğurlu olmağın əsas şərtidir.
Mebel ustasının maaşı nə qədərdir?
Mebel ustasının maaşı bir neçə faktora əsasən dəyişir: təcrübə səviyyəsi, işlədiyi müəssisə, sifarişlərin sayı və keyfiyyəti, coğrafi bölgə və s. Azərbaycanda orta səviyyəli bir mebel ustası aylıq 800-1500 manat arası qazanc əldə edə bilər. Daha peşəkar, tanınmış və sifarişləri bol olan ustalar isə 2000 manatdan yuxarı gəlir əldə edə bilirlər. Fabrik və ya şirkətdə işləyən ustaların maaşı bəzən sabit əmək haqqı şəklində olur, bəzən isə görülən işə əsasən ödənilir. Fərdi işləyən ustalar isə sifarişə əsasən qazanc əldə etdikləri üçün daha çox gəlir potensialına malikdirlər. Qeyd etmək lazımdır ki, xüsusi dizaynlı və keyfiyyətli mebellər hazırlayan ustaların qiymətləri daha yüksək olur. Ustaxana və avadanlıq xərcləri nəzərə alınsa da, bu sahədə təcrübə və keyfiyyət artdıqca gəlir də paralel şəkildə yüksəlir. Regionlarda isə maaşlar nisbətən aşağı ola bilər, amma sifarişlərin davamlı olması ustanın qazancını stabil saxlayır. Bəzi mebel ustaları xarici ölkələrdə də işləyir və orada bu peşə daha yüksək maaşlarla dəyərləndirilir. Beləliklə, mebel ustalığı həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə gəlirli və sabit bir peşə kimi dəyərləndirilə bilər.