Müasir iş dünyasında logistika və istehsal sektorunun inkişafı ilə bir çox yeni peşələr ön plana çıxır. Bu peşələrdən biri də çeşidləyici (sortlayıcı) vəzifəsidir. Çeşidləyici vəzifəsi logistika, poçt xidmətləri, anbar idarəçiliyi və istehsalat sahələrində mühüm rol oynayır. Bu peşə daha çox malların, məhsulların və ya sənədlərin növlərinə görə ayrılması və düzgün şəkildə yönləndirilməsi ilə bağlıdır. Texnologiyanın inkişafı ilə çeşidləmə prosesləri qismən avtomatlaşdırılsa da, insan faktorunun əhəmiyyəti hələ də yüksəkdir. Çeşidləyicilər əməyin düzgün təşkili və məhsuldarlığın artırılmasında əsas fiqurlardan sayılır. Onların işi məhsulların itkisinin qarşısını almağa və proseslərin sürətlənməsinə xidmət edir. Bu peşə həm fiziki əmək, həm də diqqət və məsuliyyət tələb edir. İş saatları çox vaxt dəyişkən və növbəli ola bilər. Buna baxmayaraq, çeşidləyici işi çoxsaylı müəssisələrdə geniş tələbatla qarşılaşır və bu sahədə işləmək istəyənlər üçün müxtəlif imkanlar mövcuddur.
Çeşidləyici kimdir?
Çeşidləyici müxtəlif məhsul, sənəd və ya əşyaları müəyyən kriteriyalara əsasən ayıran şəxsdir. Bu şəxs işlədiyi sahədən asılı olaraq məhsulları ölçüsünə, çəkisinə, təyinatına və ya digər fiziki xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırır. Məsələn, poçt xidmətlərində çalışan çeşidləyici məktubları bölgələrə və ya şəhərlərə görə ayırır. E-ticarət və ya logistika mərkəzlərində çeşidləyicilər sifarişləri düzgün paketlərə yönəldir. Fabrik və istehsalat müəssisələrində isə məhsulların keyfiyyətinə görə çeşidlənməsi onlara həvalə olunur. Onlar bəzən əl ilə, bəzən isə avtomatlaşdırılmış sistemlər vasitəsilə işləyirlər. Bu şəxslər məhsulların düzgün yönləndirilməsinə cavabdehdir. Səliqəli və sürətli işləmək onların əsas üstünlüklərindən sayılır. Çeşidləyici həm fiziki, həm də zehni diqqət tələb edən bir roldur. Bu vəzifədə çalışan şəxslər çox vaxt komanda ilə birgə fəaliyyət göstərirlər.
Çeşidləyici nə iş görür?
Çeşidləyici əsasən məhsulları və ya sənədləri müəyyən xüsusiyyətlərə əsasən ayırır və uyğun bölmələrə yerləşdirir. Onun işi məhsulların səhv yönləndirilməsinin qarşısını almaq və düzgün şəkildə çatdırılmasını təmin etməkdir. Gündəlik işində o, qutuları, məktubları və ya malları yoxlayır, etiketlərini oxuyur və onları düzgün yerə yerləşdirir. Çeşidləyici, həmçinin məhsulların zədələnməsini və ya itkilərini də izləyərək rəhbərliyə məlumat verir. Bəzi hallarda onların işi məhsulların keyfiyyətinə nəzarət etməyi də əhatə edir. O, iş prosesində əl arabalarından, konveyer lentlərindən və müxtəlif çeşidləmə avadanlıqlarından istifadə edə bilər. Əgər çeşidləyici anbar mühitində çalışırsa, məhsulların anbar rəflərinə yerləşdirilməsi və qeydiyyat prosesi də onun vəzifələrinə daxil ola bilər. İş günü ərzində o, müxtəlif sifarişlər və göndərişlər üzrə çox sayda məhsul ilə işləyir. Onun düzgün işləməsi nəticəsində məhsullar müştəriyə vaxtında və düzgün şəkildə çatdırılır. Bu peşə yüksək diqqət və məsuliyyət tələb edir, çünki bir səhv böyük maddi zərərlərlə nəticələnə bilər.
Çeşidləyici üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
İş elanlarında çeşidləyici vəzifəsi üçün müxtəlif öhdəliklər və məsuliyyətlər göstərilir. Ən çox rast gəlinən vəzifələrdən biri məhsulların fiziki olaraq çeşidlənməsidir. Elanlarda tez-tez "gündəlik sifarişlərin çeşidlənməsi və yönləndirilməsi", "etiketlərin yoxlanılması", "qutuların düzgün bölgəyə yerləşdirilməsi" kimi tələblər yer alır. Bəzi elanlarda çeşidləyicidən inventar uçotuna dəstək verməsi də gözlənilir. İş saatlarının növbəli olması və fiziki dözümlülüyün tələb olunması da tez-tez qeyd edilir. Vəzifələr arasında məhsulların zərər görməməsi üçün ehtiyatla işləmək və təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək də mövcuddur. E-ticarət və ya poçt mərkəzlərində çalışan çeşidləyicilərdən barkod oxumaq və skaner sistemləri ilə işləmək bacarığı tələb oluna bilər. Bəzi hallarda rəhbərliklə və digər əməkdaşlarla koordinasiyalı şəkildə işləmək də vəzifələr arasında göstərilir. İşəgötürənlər məhsulların düzgün qeydiyyatına və vaxtında çatdırılmasına da çeşidləyicinin cavabdeh olmasını istəyirlər. Bu vəzifələr işin dinamikliyini və məsuliyyət tələb etdiyini göstərir.
Çeşidləyici vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Çeşidləyici vakansiyalarında müəyyən texniki və şəxsi bacarıqlar tələb olunur. Ən əsas bacarıqlardan biri diqqətli və səbrli olmaqdır. Çeşidləmə prosesi uzun müddət konsentrasiya tələb etdiyi üçün diqqətin yayınmaması vacibdir. Fiziki dözümlülük də önəmli bacarıqlardan biridir, çünki bu iş çox vaxt ayaqüstə və ağır qutularla işləməyi tələb edir. Məhsulların düzgün tanınması və oxunması üçün etiket və barkodları oxuya bilmək bacarığı vacibdir. Sürətli və səliqəli işləmək də işəgötürənlərin üstünlük verdiyi keyfiyyətlər sırasındadır. Əməkdaşlıq və komanda ilə işləmək qabiliyyəti, xüsusilə böyük mərkəzlərdə vacib sayılır. Zamanı düzgün idarə etmək, iş qrafikinə əməl etmək və təyin olunmuş tapşırıqları vaxtında yerinə yetirmək də mühüm bacarıqlardandır. Əlavə olaraq, bəzi şirkətlər çeşidləmə sistemləri və ya proqram təminatları ilə işləməyi bacaran şəxsləri üstün tutur. Texniki cihazlarla – skaner, barkod oxuyucu, konveyer sistemi – işləyə bilmək də tez-tez tələb olunan bacarıqlardandır. Ümumilikdə, çeşidləyici üçün həm fiziki, həm də zehni çeviklik vacibdir.
Çeşidləyicinin maaşı nə qədərdir?
Çeşidləyici maaşı bir neçə faktordan asılı olaraq dəyişə bilər. Bu faktorlara iş təcrübəsi, işlədiyi şirkətin böyüklüyü, coğrafi yer və növbəli iş rejimi daxildir. Azərbaycanda bu sahədə çalışanların orta aylıq maaşı təxminən 400–800 AZN aralığında dəyişə bilər. Yeni başlayan çeşidləyicilər daha aşağı maaşla işə başlasa da, zamanla təcrübə və bacarıqları artdıqca maaşları da artır. Əgər şəxs gecə növbəsində və ya əlavə iş saatlarında çalışırsa, maaşa əlavələr edilir. Bəzi iri logistika və beynəlxalq poçt şirkətləri daha yüksək maaş və sosial paketlər təklif edirlər. Çeşidləyicilər üçün bonus sistemləri də mövcud ola bilər, məsələn məhsuldarlığa görə mükafatlar. Digər tərəfdən, bəzi müəssisələr işçilərinə yemək, nəqliyyat və geyim xərcləri üçün dəstək göstərirlər. Xarici ölkələrdə isə çeşidləyici maaşı daha yüksək ola bilər və aylıq 1000–2500 dollar arasında dəyişə bilər. Ümumiyyətlə, çeşidləyici maaşı əmək bazarında orta səviyyədə qiymətləndirilir və daimi gəlir istəyən şəxslər üçün uyğun seçim sayılır.