Müasir iqtisadi və ticarət mühitində beynəlxalq daşımalar və gömrük əməliyyatları əhəmiyyətli rol oynayır. Bu sahədə müxtəlif peşələr mövcuddur ki, onlardan biri də “bəyannaməçi”dir. Bəyannaməçilər şirkətlərin gömrük orqanları ilə münasibətlərində əsas vasitəçi rolunu oynayırlar. Onlar idxal və ixrac əməliyyatlarının qanunvericiliyə uyğun şəkildə həyata keçirilməsinə nəzarət edirlər. Qanunvericilik, gömrük tarifləri və beynəlxalq ticarət qaydaları haqqında məlumatlı olmaq bu peşədə uğur qazanmağın əsas şərtlərindəndir. Bəyannaməçi peşəsi son illər daha da aktuallaşıb, çünki ticarət əlaqələrinin artması bu sahədə ixtisaslı kadrlara olan tələbatı yüksəldib. Şirkətlər məhsullarını düzgün və vaxtında gömrükdən keçirmək üçün peşəkar bəyannaməçilərlə əməkdaşlıq etməyə üstünlük verirlər. Bu səbəbdən bəyannaməçi olmaq istəyən şəxslər həm nəzəri biliklərə, həm də praktik bacarıqlara malik olmalıdırlar. Peşənin məsuliyyəti böyükdür, çünki sənədlərdə edilən hər hansı bir səhv böyük maliyyə və hüquqi problemlərə səbəb ola bilər. Bu yazıda bəyannaməçi peşəsi ilə bağlı əsas məqamlar ətraflı izah ediləcəkdir.
Bəyannaməçi kimdir?
Bəyannaməçi gömrük sənədlərini hazırlayan, onların düzgünlüyünü təmin edən və idxal/ixrac əməliyyatlarının hüquqi əsaslarla həyata keçirilməsinə cavabdeh olan şəxsdir. Bu şəxs gömrük bəyannamələrinin doldurulmasında əsas rolu oynayır. Onlar adətən logistik və gömrük broker şirkətlərində çalışırlar. Bəyannaməçilər müştərinin təqdim etdiyi sənədləri ...
Müasir iqtisadi və ticarət mühitində beynəlxalq daşımalar və gömrük əməliyyatları əhəmiyyətli rol oynayır. Bu sahədə müxtəlif peşələr mövcuddur ki, onlardan biri də “bəyannaməçi”dir. Bəyannaməçilər şirkətlərin gömrük orqanları ilə münasibətlərində əsas vasitəçi rolunu oynayırlar. Onlar idxal və ixrac əməliyyatlarının qanunvericiliyə uyğun şəkildə həyata keçirilməsinə nəzarət edirlər. Qanunvericilik, gömrük tarifləri və beynəlxalq ticarət qaydaları haqqında məlumatlı olmaq bu peşədə uğur qazanmağın əsas şərtlərindəndir. Bəyannaməçi peşəsi son illər daha da aktuallaşıb, çünki ticarət əlaqələrinin artması bu sahədə ixtisaslı kadrlara olan tələbatı yüksəldib. Şirkətlər məhsullarını düzgün və vaxtında gömrükdən keçirmək üçün peşəkar bəyannaməçilərlə əməkdaşlıq etməyə üstünlük verirlər. Bu səbəbdən bəyannaməçi olmaq istəyən şəxslər həm nəzəri biliklərə, həm də praktik bacarıqlara malik olmalıdırlar. Peşənin məsuliyyəti böyükdür, çünki sənədlərdə edilən hər hansı bir səhv böyük maliyyə və hüquqi problemlərə səbəb ola bilər. Bu yazıda bəyannaməçi peşəsi ilə bağlı əsas məqamlar ətraflı izah ediləcəkdir.
Bəyannaməçi kimdir?
Bəyannaməçi gömrük sənədlərini hazırlayan, onların düzgünlüyünü təmin edən və idxal/ixrac əməliyyatlarının hüquqi əsaslarla həyata keçirilməsinə cavabdeh olan şəxsdir. Bu şəxs gömrük bəyannamələrinin doldurulmasında əsas rolu oynayır. Onlar adətən logistik və gömrük broker şirkətlərində çalışırlar. Bəyannaməçilər müştərinin təqdim etdiyi sənədləri gömrük qanunvericiliyinə uyğun şəkildə yoxlayır və bəyannamə formasını doldururlar. Onların işi həm texniki, həm də hüquqi biliklər tələb edir. Bəyannaməçi, eyni zamanda gömrük orqanları ilə yazışmalar aparmalı və hər hansı anlaşılmazlıq zamanı prosesi izah etməlidir. Bu peşənin nümayəndəsi tez-tez gömrük terminallarında olur, yüklərin sənədləşmə prosesini yaxından izləyir. Bəyannaməçi gömrük rüsumlarının düzgün hesablanmasını və ödənişlərin vaxtında həyata keçirilməsini təmin edir. O, həmçinin gömrükdə malların düzgün təsnif olunmasına nəzarət edir. Bir sözlə, bəyannaməçi ticarət prosesinin arxa planında, amma çox vacib rol oynayan peşə sahibidir.
Bəyannaməçi nə iş görür?
Bəyannaməçinin əsas vəzifəsi idxal və ixrac olunan mallar üçün gömrük bəyannaməsini hazırlamaq və təqdim etməkdir. Bu zaman o, malın növünü, miqdarını, dəyərini və mənşəyini qeyd etməlidir. Bəyannaməçi, həmçinin gömrük tariflərinin düzgün tətbiq olunmasına nəzarət edir. Onun işi məhsulun gömrükdən qanuni və gecikməsiz keçməsini təmin etməkdir. Bəyannaməçi üçün diqqət, dəqiqlik və məsuliyyətlilik çox önəmlidir. Çünki ən kiçik bir səhv ciddi maliyyə itkisinə və cərimələrə səbəb ola bilər. Bəyannaməçi, həm də gömrük sistemlərində işləməyi bacarmalıdır, çünki bu sənədlər elektron formada təqdim olunur. Gömrük orqanları ilə əlaqə quraraq lazım gəldikdə suallara cavab verir və əlavə sənədlər təqdim edir. O, bəzən müştərinin nümayəndəsi kimi çıxış edərək gömrükdə məhsulların sərbəst buraxılmasını izləyir. Həmçinin, qanunvericilikdə baş verən dəyişiklikləri izləmək də onun öhdəlikləri sırasındadır.
Bəyannaməçi üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
İş elanlarında bəyannaməçi üçün müxtəlif vəzifələr göstərilir, lakin əsas funksiyalar adətən oxşardır. Belə elanlarda “gömrük bəyannamələrinin hazırlanması”, “malların təsnifatı və kodlaşdırılması”, “gömrük rüsumlarının hesablanması” kimi tapşırıqlar qeyd olunur. Eyni zamanda, “idxal və ixrac sənədlərinin tərtib edilməsi” və “gömrük prosedurlarının həyata keçirilməsi” də vəzifələr sırasındadır. Bəzi şirkətlər bəyannaməçidən gömrük sistemlərində (məsələn, “Asycuda” və ya “SMART Customs”) işləməyi bacarmağı tələb edir. Elanlarda “müştərilərlə və gömrük orqanları ilə yazışmaların aparılması” da tez-tez rast gəlinən bir vəzifədir. Vəzifələr arasında “qanunvericiliyin izlənməsi və uyğunluğun təmin edilməsi” də yer alır. Həmçinin, “gömrük terminalında sənədləşmə işlərinin aparılması” və “gömrük brokerləri ilə əməkdaşlıq” kimi öhdəliklər də olur. Bəzi hallarda bəyannaməçidən digər logistik proseslərdə iştirak etməsi də gözlənilir. Nəticə etibarilə, bu elanlar göstərir ki, bəyannaməçi təkcə sənəd tərtibatçısı deyil, həm də prosesə tam nəzarət edən bir mütəxəssisdir.
Bəyannaməçi vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Bəyannaməçi vakansiyalarında bir sıra texniki və şəxsi bacarıqlar tələb olunur. Əvvəla, namizədin gömrük qanunvericiliyi və tarif sistemi haqqında yaxşı biliyə malik olması vacibdir. Gömrük sistemləri ilə işləmək bacarığı, məsələn, "Asycuda World" və ya "SMART Customs" proqramlarını bilməsi mühüm şərtlərdəndir. Eyni zamanda, dəqiqlik və diqqət tələb olunan bu işdə məsuliyyətli olmaq əsas keyfiyyətlərdəndir. Bəyannaməçinin yaxşı təşkilatçılıq bacarığı olmalı və bir neçə prosesi eyni vaxtda izləyə bilməlidir. Yüksək səviyyədə riyazi biliklər və analitik düşüncə qabiliyyəti də üstünlük sayılır. İngilis dili biliyi, xüsusilə beynəlxalq sənədlərlə işləyən bəyannaməçilər üçün əlavə üstünlükdür. Vakansiyalarda tez-tez "komandada işləmə bacarığı", "təzyiq altında işləmək bacarığı" kimi tələblər qeyd olunur. İT bilikləri, elektron sənəd dövriyyəsi və ofis proqramlarında işləmə qabiliyyəti də vacibdir. Nəhayət, ünsiyyət bacarığı və hüquqi sənədlərlə işləmək təcrübəsi bəyannaməçini daha da rəqabətli edir.
Bəyannaməçinin maaşı nə qədərdir?
Bəyannaməçi peşəsi üzrə maaş təcrübəyə, şirkətin fəaliyyət sahəsinə və yerləşdiyi regiona görə dəyişir. Azərbaycanda yeni başlayan bir bəyannaməçinin aylıq maaşı təxminən 600-900 AZN aralığında olur. Bir neçə illik təcrübəyə malik olan bəyannaməçilər isə 1000-1500 AZN arasında əmək haqqı ala bilirlər. Böyük logistik və xarici ticarətlə məşğul olan şirkətlərdə bu rəqəm 2000 AZN və ya daha artıq da ola bilər. Beynəlxalq şirkətlərdə çalışan, xarici dil bilən və ixtisaslı bəyannaməçilər üçün maaş daha yüksək olur. Bəzi hallarda maaşa əlavə bonus və mükafatlar da daxil edilir. Maaşlar mövsümi yüklərə, idxal-ixrac dövriyyəsinə və iş həcminə görə dəyişə bilir. Peşəkar bəyannaməçilər bəzən sərbəst şəkildə də fəaliyyət göstərərək müxtəlif şirkətlərə xidmət göstərirlər. Bu zaman onların gəliri daha dəyişkən və yüksək ola bilər. Ümumilikdə, bu peşə kifayət qədər gəlirli olmaqla yanaşı, məsuliyyətli və davamlı özünü inkişaf etdirməyi tələb edən sahədir.
