Təqdir insan münasibətlərində mühüm rol oynayır. Həyatımızın hər sahəsində – ailədə, işdə, dost çevrəsində və hətta ictimai yerlərdə təqdir və minnətdarlıq insanları motivasiya edən əsas amillərdəndir. İnsanların əməklərinin tanınması və dəyər verilməsi onların özünə inamını artırır və daha yaxşı nəticələr əldə etməyə həvəsləndirir. Təqdir, eyni zamanda, insanlar arasında müsbət əlaqələr yaratmağa kömək edir və sosial münasibətləri gücləndirir. Təqdir edilməyən insanlar öz səylərinin diqqətdən kənarda qalması səbəbindən motivasiyasız ola bilərlər. Bu həm fərdi inkişafı, həm də iş məhsuldarlığını mənfi təsirləndirə bilər. Beləliklə, təqdir yalnız bir jest deyil, əhəmiyyətli sosial təcrübədir. Təqdir etmək üçün həmişə böyük uğurlara ehtiyac yoxdur – kiçik nailiyyətlərin də qiymətləndirilməsi çox vacibdir. Məsələn, işdə komanda üzvlərinin gündəlik səylərini təqdir etmək onların motivasiyasını artırır və iş mühitində pozitiv atmosfer yaradır. Həmçinin, ailədə və dostlar arasında səmimi komplimentlər vermək münasibətlərin möhkəmlənməsinə səbəb olur. Təqdir etmək həm təqdir edilən, həm də edən şəxs üçün müsbət emosiyalar yaradır və qarşılıqlı hörmətə əsaslanan münasibətləri inkişaf etdirir.
1. Səmimi komplimentlər verin
Təqdirin səmimi olması qarşı tərəfi daha çox motivasiya edir. İnsanlar komplimentlərin doğruluğuna inanmaq istəyirlər və saxta və ya məcburi təqdir insanları ruhdan sala bilər. Hər bir insan öz səylərinin tanınmasını və dəyər verilməsini arzulayır. Məsələn, iş yerində komanda üzvlərinin əməyi düzgün qiymətləndirildikdə onların iş keyfiyyəti artır. Yalnız nəticələrə görə deyil, prosesi dəyərləndirmək də önəmlidir. Məsələn, "Problemi həll etməyin üçün çox çalışdığını gördüm, təşəkkür edirəm" demək qarşı tərəfə müsbət təsir göstərir. Səmimi təqdir yalnız bir dəfə deyil, davamlı olmalıdır. Bəzən insanlar tənqidi açıq eşitsələr də, təqdirin kifayət qədər vurğulanmaması onları həvəssiz edə bilər. Səmimi komplimentlər münasibətləri gücləndirir və insanlar arasında qarşılıqlı hörmət yaradır. Belə komplimentlər yalnız iş mühitində deyil, ailədə və dost çevrəsində də mühüm rol oynayır. Kiçik bir təşəkkür belə insanların gününü gözəlləşdirə bilər. Təqdir qarşılıqlı olmalıdır. Yalnız başqalarını dəyərləndirməklə deyil, özümüz də təqdir edilməyə açıq olmalıyıq. Əgər iş və şəxsi münasibətlərdə səmimiyyəti ön planda saxlasanız, insanlar sizə daha çox hörmət edəcək. Bu yanaşma yalnız təqdir edənə deyil, həm də edilənə müsbət təsir göstərir.
2. Kiçik nailiyyətləri də qiymətləndirin
Hər zaman böyük nailiyyətləri gözləmək düzgün deyil. Kiçik addımlar və gündəlik səylər də diqqətəlayiqdir. İnsanlar həyatlarında böyük uğurlara gedən yolu adətən kiçik qələbələrlə bəzəyirlər. İşdə və ya şəxsi həyatda bu cür səylərin qiymətləndirilməsi motivasiyanı artırır. Məsələn, yeni bir vərdişi qazanmağa çalışan birini təqdir etmək onun bu səylərə davam etməsini təmin edə bilər. Kiçik nailiyyətlərin təqdir olunmaması isə insanlarda inamsızlıq yarada bilər. Hər bir irəliləyiş növbəti uğura zəmin yaradır və bu prosesi dəyərləndirmək önəmlidir. Valideynlər uşaqlarını yalnız böyük uğurlar üçün deyil, kiçik səyləri üçün də təriflədikdə uşaqların özünə inamı artır. İş yerində də eyni prinsip keçərlidir. Komanda üzvlərinin gündəlik işlərini təqdir etmək onların motivasiyasını və performansını artırır. Məsələn, layihədə bir tapşırığı vaxtında yerinə yetirmək belə dəyərləndirilməlidir. Təqdir edilməyən əməklər uzun müddət ərzində yorucu və motivasiyasız ola bilər. İnsanlara daim kiçik nailiyyətlərinin önəmini xatırlatmaq onların uğurla yoluna davam etməsinə kömək edir.
3. Jestlərlə minnətdarlıq göstərin
Sözlər qədər hərəkətlər də böyük önəm daşıyır. Təqdir jestlərlə göstərildikdə daha dərin təsir bağışlayır. Məsələn, birinə təşəkkür kartı yazmaq və ya onu qəhvə içməyə dəvət etmək səmimiyyətinizi göstərir. Bu cür jestlər qarşı tərəfə özünü dəyərli və motivasiyalı hiss etdirir. İş yerində bir kolleqaya kiçik bir hədiyyə vermək onun işə həvəsini artırır. Təqdir jestləri ailə və dost münasibətlərində də əhəmiyyətlidir. Məsələn, ailə üzvlərinə xüsusi anlarda göstərilən diqqət münasibətləri gücləndirir. Təşəkkürlər sadəcə bir sözdən ibarət deyil, jestlərlə daha dərin mənalar ifadə edir. Ehtiyac olmadan göstərilən diqqət jestləri qarşı tərəfi çox sevindirə bilər. Uşaqların da səylərinin jestlərlə qiymətləndirilməsi onları daha çox motivasiya edir. Kiçik hədiyyələr, əlamətdar anları qeyd etmək və ya gözlənilməz sürprizlər insanların üzündə təbəssüm yaradır. İnsanlar göstərilən jestləri yadda saxlayır və qarşılıq vermək istəyirlər. Bu isə sosial əlaqələri daha da gücləndirir. Təqdir etmək üçün həmişə böyük şeylər etməyə ehtiyac yoxdur. Bəzən sadə jestlər ən dərin təsiri yaradır.
4. Təqdirin vaxtında və konkret olması
Təqdirin vaxtında edilməsi çox önəmlidir. Təqdir nə qədər tez və konkret olarsa, o qədər təsirli olar. Məsələn, bir layihə tamamlanandan dərhal sonra təşəkkür etmək qarşı tərəfə etdiyi işin dəyərli olduğunu hiss etdirir. Təqdirin gecikməsi isə insanlarda həvəsin itməsinə səbəb ola bilər. Konkret təqdir qarşı tərəfə nəyin doğru olduğunu və gələcəkdə nələri təkrarlamağın lazım olduğunu aydın göstərir. "Çox yaxşı iş görmüsən" deməkdənsə, "Müştəri ilə problemləri həll etmə tərzin çox təsirli idi" demək daha faydalıdır. Bu cür konkret ifadələr insanlar üçün yolgöstərici olur və onların müsbət davranışlarını artırır. Təqdir hər bir insanın fəaliyyətində inkişafın davamlı olmasına töhfə verir. İş yerlərində təqdirin konkret və vaxtında olması komanda ruhunu yüksəldir. Uşaqların təqdir olunması zamanı da konkretlik önəmlidir. Məsələn, "Məktəb layihəni çox yaxşı hazırlamısan" demək uşağa öz bacarığına daha çox güvənməyə kömək edir. Təqdir etmək yalnız qarşı tərəfə deyil, eyni zamanda təqdir edən şəxsə də müsbət təsir edir. Bu yanaşma iş və şəxsi münasibətlərdə daha sağlam əlaqələrin qurulmasına zəmin yaradır. Təqdirin davamlı və səmimi olması münasibətlərin inkişafını təmin edir.
