İş həyatında və şəxsi münasibətlərdə bəzən ziddiyyətlərdən və çətin mövzulardan qaçmaq mümkün olmur. Hər kəsin rastlaşdığı bu kimi vəziyyətlər, bəzən anlaşılmazlıq, əsəb və hətta münasibətlərin zəifləməsinə səbəb ola bilir. Çətin söhbətləri mənimsəmək hər hansı bir problemli vəziyyətin konstruktiv şəkildə həll edilməsinə və müsbət münasibətlərin davamlı qalmasına yardım edir. Aşağıda çətin söhbətləri uğurla aparmaq üçün beş vacib addım qeyd edilmişdir.
1. Çətin söhbətə hazırlaşın
Çətin bir söhbətə başlamadan öncə hazırlıq aparmaq son dərəcə vacibdir. Mövzu haqqında düşünmək, nələri ifadə etmək istədiyinizi dəqiqləşdirmək bu söhbətin konstruktiv və effektiv olmasına kömək edəcəkdir. Hazırlıqlı olmaq, həm də gərginlik hissini azaldır və düşünülmüş, əsaslı şəkildə danışmağa kömək edir. Həmçinin, söhbətin məqsədini və arzu olunan nəticəni də müəyyənləşdirmək çox önəmlidir. Əgər söhbət zamanı emosiyalarınıza nəzarət etməkdə çətinlik çəkirsinizsə, bu hazırlıq prosesi daha da əhəmiyyətlidir. Söhbətin digər tərəfi haqqında məlumat toplayın, onun mövqeyini başa düşməyə çalışın. Bu da müsbət nəticəyə nail olmaq şansınızı artıracaq. Hazırlaşmaq, söhbət zamanı səbrli və düşüncəli olmanıza şərait yaradır və qarşı tərəfin sizi daha diqqətlə dinləməsini təmin edir.
2. Dinləmə bacarıqlarınızı inkişaf etdirin
Çətin söhbətlərdə uğur qazanmağın əsas sirri aktiv və diqqətli dinləməkdir. Dinləmə bacarığı qarşı tərəfin mövqeyini başa düşmək, onun hisslərini və fikirlərini qəbul etmək üçün vacibdir. Aktiv dinləmə qarşı tərəfə hörmət göstərdiyinizi, onun fikirlərinə əhəmiyyət verdiyinizi göstərir. Bu, həmçinin, söhbətin qarşı tərəf üçün daha rahat keçməsini və onun da səmimi şəkildə öz fikirlərini bölüşməsini asanlaşdırır. Dinləyərkən onu tez-tez sözünü kəsməyin və yalnız öz nöqteyi-nəzərinizi anlatmağa çalışmayın. Qarşı tərəfin dediklərinə cavab verməzdən öncə onları tam başa düşdüyünüzdən əmin olun. Dinləmə prosesi zamanı göz kontaktı qurmaq, başla təsdiq etmək kimi qeyri-verbal ünsiyyət üsullarından istifadə edə bilərsiniz. Bu üsul dinlədiyinizi və qarşı tərəfə əhəmiyyət verdiyinizi göstərir, qarşı tərəfi də sizə açılmağa təşviq edir. Söhbəti həm dinləməyə, həm də reaksiyanıza balanslı bir şəkildə ayırmaq, daha yaxşı nəticələr əldə etməyə kömək edir.
3. Empatiya qurmağa çalışın
Empatiya digər şəxsin hisslərini və düşüncələrini başa düşmə bacarığıdır və çətin söhbətlərdə çox əhəmiyyətlidir. Empatiya göstərmək qarşı tərəfin sizi daha yaxşı başa düşməsinə və açıq şəkildə danışmasına imkan yaradır. Bu yanaşma sayəsində qarşı tərəfin vəziyyətinə nəzər yetirə, onun hansı çətinliklərlə üzləşdiyini anlaya və onun hisslərinə hörmət göstərə bilərsiniz. Empatiya qurduqda qarşınızdakı insan özünü daha güvənli və anlaşılmış hiss edəcəkdir. Empatiya yalnız başa düşməkdən ibarət deyil, həm də təcrübəni paylaşmaqdır. Yəni onun yerinə özünüzü qoyub eyni vəziyyətdə siz necə hiss edərdinizsə, bunu düşünməkdir. Bu cür yanaşma söhbətin daha müsbət və mənalı bir şəkildə irəliləməsinə kömək edir. Empatiya həmçinin, təəccüblənmək, qərar verməzdən əvvəl dinləmək və daha çox anlaşılma yaratmaq üçün vacibdir. Empatik yanaşma söhbətə gərginlik yerinə anlayış gətirəcək və bu qarşılıqlı hörmət hissi yaradacaqdır.
4. Konstruktiv və neytral dil istifadə edin
Çətin söhbətlərdə istifadə edilən dil nəticənin necə olacağına böyük təsir göstərir. Konstruktiv dil problemi həll etməyə yönəlmiş bir yanaşmadır və qarşı tərəfi müdafiəyə keçmədən qarşılıqlı anlaşmaya dəvət edir. Neytral və sakit bir dil istifadə etmək qarşı tərəfi dinləməyə, anlayış göstərməyə və problemi həll etməyə təşviq edir. Hücumkar və təhqiredici sözlərdən uzaq durmaq, öz hisslərinizi “Mən hiss edirəm ki...” və ya “Mən düşünürəm ki...” kimi ifadələrlə çatdırmaq daha effektlidir. Bu üsul, həm də qarşınızdakı insanı müdafiə vəziyyətinə keçirməkdən qoruyur. Çətin mövzuların müzakirəsində qarşı tərəfi günahlandırmaq əvəzinə, məsələni və onun səbəblərini obyektiv bir şəkildə izah edin. Neytral və konstruktiv dil istifadə etmək hər iki tərəfi də müzakirənin sonunda razılığa gətirə biləcək əsaslardan biridir. Həmçinin, bu yanaşma müzakirənin sakit və daha müsbət atmosferdə keçməsinə də kömək edir.
5. Söhbəti pozulmadan tamamlayın və nəticəni nəzərdən keçirin
Çətin söhbəti uğurla tamamladıqdan sonra nəticəni analiz etmək gələcəkdə daha da təkmilləşmək üçün əhəmiyyətlidir. Söhbətin sonunda hər iki tərəfin necə hiss etdiyini öyrənmək və yaranan nəticələr haqqında danışmaq vacibdir. Bu proses hər iki tərəfin razı qaldığını və anlaşmanın möhkəm olduğunu təmin edir. Söhbəti bağladıqdan sonra yaranan hər hansı bir açıq məsələ varsa, onları aydınlaşdırmaq və bu barədə fikirləşmək məqsədəuyğundur. Çətin mövzuların müzakirəsi bitdikdən sonra əldə olunan razılaşmaları qeydə almaq və onların icrasını izləmək də əhəmiyyətlidir. Bu proses nəticənin daha uzunmüddətli və faydalı olmasına kömək edir. Söhbətin təkrar təhlili və yenidən nəzərdən keçirilməsi gələcəkdə bənzər vəziyyətlərlə qarşılaşdıqda daha təcrübəli olmağınıza yardım edir. Nəticəni analiz etmək, həm də gələcək söhbətlər üçün faydalı dərslər çıxarmaq və daha yaxşı ünsiyyət bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün fürsət yaradır.
