Mühəndislik sahəsi texnologiyanın inkişafı ilə birlikdə daim dəyişir və yenilənir. Bu səbəbdən mühəndislik təhsili alan tələbələr və yeni məzunlar üçün təcrübə proqramları böyük əhəmiyyət daşıyır. Təcrübə proqramları gənc mühəndislərə nəzəri biliklərini praktikada tətbiq etməyə imkan verir. Xüsusilə "təcrübəçi mühəndis" vəzifəsi bu mərhələdə mühüm rol oynayır. Təcrübəçi mühəndis vəzifəsi həm öyrənmək, həm də bacarıqları inkişaf etdirmək üçün yaradılmış bir keçid mərhələsidir. Bu vəzifədə olan şəxslər adətən müəyyən bir layihəyə və ya texniki qrupa daxil edilərək real iş mühitində fəaliyyət göstərirlər. İş dünyasına yeni qədəm qoyan mühəndislər üçün bu vəzifə həm karyera baxımından, həm də şəxsi inkişaf baxımından çox önəmlidir. Təcrübə proqramları həm tələbənin gələcəkdə işləmək istədiyi sahəni müəyyən etməsinə, həm də iş bazarında rəqabətə hazırlaşmasına kömək edir. Təcrübə zamanı əldə edilən əlaqələr, tövsiyələr və təcrübə gənc mühəndisin CV-sində mühüm rol oynayır. Bu mərhələdə qazanılan bacarıqlar isə onun daimi iş tapmasında əhəmiyyətli üstünlük yaradır.
Təcrübəçi mühəndis kimdir?
Təcrübəçi mühəndis mühəndislik ixtisası üzrə təhsil alan və ya yeni məzun olmuş, lakin hələ tam peşəkar səviyyədə işə başlamamış şəxsdir. Bu şəxs bir şirkətdə və ya təşkilatda müəyyən müddətlik iş təcrübəsi keçmək məqsədi ilə qəbul olunur. Onun əsas məqsədi iş mühitini tanımaq, nəzəri biliklərini praktikada sınamaq və texniki bacarıqlarını inkişaf etdirməkdir. Təcrübəçi mühəndis əslində bir növ öyrənən statusundadır və daim müşahidə edir, suallar verir, yeni biliklər əldə edir. O, mühəndislik layihələrinə dəstək göstərir, hesabatlar hazırlayır, tədqiqat aparır və komanda ilə işləməyi öyrənir. Bu vəzifədə çalışanlar şirkətin daimi əməkdaşı olmasalar da, gələcəkdə bu rolu əldə etmək üçün özlərini sübut etməyə çalışırlar. Təcrübəçi mühəndis olmaq həm şəxsi inkişafa, həm də peşəkar şəbəkə qurulmasına şərait yaradır. Onlar layihə rəhbərləri və digər mühəndislərlə sıx əməkdaşlıq edərək real iş təcrübəsi qazanırlar. Bir çox hallarda uğurlu təcrübə proqramı nəticəsində təcrübəçi mühəndis daimi iş təklifi ala bilər. Bu səbəbdən bu rol mühəndislik karyerasına başlamaq üçün vacib bir addımdır.
Təcrübəçi mühəndis nə iş görür?
Təcrübəçi mühəndisin vəzifələri şirkətin fəaliyyət sahəsinə və təcrübə proqramının məqsədinə görə dəyişə bilər. Ümumiyyətlə, o, layihələrə dəstək göstərmək, hesabatların hazırlanmasına kömək etmək və təhlillər aparmaqla məşğul olur. O, həmçinin, texniki rəsmlərlə işləyir, layihə planlarını oxuyur və bəzi hallarda bu planların hazırlanmasında iştirak edir. Müəyyən sınaqların həyata keçirilməsində iştirak edə bilər, nəticələri qeyd edir və təhlil edir. Təcrübəçi mühəndis proqram təminatı ilə işləmək bacarığını da inkişaf etdirir – məsələn, AutoCAD, SolidWorks, MATLAB və ya digər mühəndislik proqramlarında təcrübə qazanır. O, görüşlərdə iştirak edir və mühəndislik qərarlarının necə qəbul edildiyini öyrənir. Digər əməkdaşlarla əməkdaşlıq etmək və onlardan öyrənmək bu mərhələnin əsas hissəsidir. O, iş təhlükəsizliyi qaydalarına riayət etməyi və sənaye standartlarına uyğun iş görməyi öyrənir. Praktiki bacarıqlardan əlavə, vaxt idarəetməsi, təqdimat və ünsiyyət bacarıqları da bu mərhələdə inkişaf etdirilir. Ümumilikdə, təcrübəçi mühəndis həm öyrənir, həm tətbiq edir, həm də gələcək iş həyatına hazırlanır.
Təcrübəçi mühəndis üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
İş elanlarında təcrübəçi mühəndis üçün bir sıra vəzifələr və tələblər qeyd olunur. Bu vəzifələr əsasən layihə dəstəyi, hesabat hazırlığı və məlumat analizinə yönəlib. Məsələn, “layihə sənədlərinin hazırlanmasında iştirak etmək”, “məhsul dizaynı üzrə komandanı dəstəkləmək” kimi ifadələr tez-tez rast gəlinir. Elanlarda çox vaxt “mühəndislik komandası ilə birgə işləmək”, “məlumat toplamaq və analiz etmək”, “laborator sınaqlarda iştirak etmək” kimi tapşırıqlar göstərilir. Bəzi elanlarda təcrübəçidən proqram təminatlarında ilkin biliklər tələb olunur və bu proqramlarla işləməsi istənilir. “AutoCAD və ya digər texniki proqramlarda işləmək bacarığı” kimi qeyd edilir. Təcrübə müddətində hesabatların hazırlanması, təqdimatların edilməsi və layihə menecerlərinə dəstək göstərilməsi də gözlənilir. Bundan başqa, iş elanlarında tez-tez “öyrənməyə açıq olmaq”, “komanda ilə işləmə bacarığı” və “detallara diqqət yetirmək” kimi yumşaq bacarıqlar da qeyd olunur. Nəticə etibarilə, bu elanlar təcrübəçinin həm texniki, həm də şəxsi inkişafını hədəfləyir. Hər bir vəzifə təcrübəçinin real iş mühitinə uyğunlaşmasını və gələcəkdə müstəqil mühəndis kimi fəaliyyət göstərməsini asanlaşdırır.
Təcrübəçi mühəndis vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Təcrübəçi mühəndis vakansiyalarında həm texniki, həm də şəxsi bacarıqlar mühüm yer tutur. Ən çox tələb olunan texniki bacarıqlar sırasında AutoCAD, SolidWorks, MATLAB, Python, Excel kimi proqramlara ilkin səviyyədə bələdlik göstərilir. Təcrübəçilərdən analitik düşünmə və problem həll etmə qabiliyyəti də gözlənilir. Mühəndislik biliklərinə sahib olmaq, nəzəriyyəni praktikada tətbiq etmək bacarığı əsas şərtlərdəndir. Elanlarda çox zaman “güclü ünsiyyət bacarığı”, “komandada işləmə qabiliyyəti” kimi şəxsi keyfiyyətlər də qeyd olunur. Vaxt idarəetməsi və məsuliyyətli olmaq da uğurlu təcrübə üçün vacibdir. Təcrübəçinin yenilikləri öyrənməyə həvəsi və tədqiqat aparmaq bacarığı da üstünlük sayılır. Eləcə də, ingilis dili bilikləri – xüsusilə texniki sənədləri oxumaq və anlamaq üçün – çox zaman tələb olunur. Təcrübəçi mühəndisdən proaktiv yanaşma, təşəbbüskarlıq və detallara diqqət yetirmək də gözlənilir. Belə bacarıqlar onu real iş mühitində uğurlu və effektiv iştirakçıya çevirir. Ümumiyyətlə, tələb olunan bacarıqlar təcrübəçinin həm öyrənməyə, həm də tətbiq etməyə hazır bir mühəndis kimi yetişməsini hədəfləyir.
Təcrübəçi mühəndisin maaşı nə qədərdir?
Təcrübəçi mühəndisin maaşı bir çox faktordan asılı olaraq dəyişir. Bu faktorlara şirkətin ölçüsü, fəaliyyət sahəsi, yerləşdiyi ölkə və ya şəhər, təcrübəçinin bilik səviyyəsi və proqramın müddəti daxildir. Bəzi hallarda təcrübə proqramları ödənişsiz olur və əsas məqsəd yalnız təcrübə qazanmaqdır. Lakin böyük şirkətlərdə və beynəlxalq təşkilatlarda təcrübəçilərə aylıq maaş və ya stipendiya təklif olunur. Azərbaycanda təcrübəçi mühəndisin maaşı adətən 200-500 AZN arasında dəyişir. Bu rəqəm bəzən 700 AZN-ə qədər yüksələ bilər, xüsusilə texnologiya və neft-qaz sektorunda. Xarici ölkələrdə isə təcrübəçilərə daha yüksək ödənişlər edilir – məsələn, ABŞ və Avropa ölkələrində aylıq 1000-3000 dollar arası dəyişə bilər. Bəzi şirkətlər əlavə olaraq yol və yemək xərclərini də qarşılayır. Maaşdan əlavə, təcrübə proqramından sonra daimi iş təklifi alma imkanı da mühüm dəyər sayılır. Yekun olaraq, təcrübəçi mühəndisin maaşı yüksək olmasa da, qazandığı təcrübə və gələcək fürsətlər baxımından çox dəyərlidir.