Müasir dövrdə iş yerlərində sağlamlıq və təhlükəsizlik məsələləri getdikcə daha böyük əhəmiyyət kəsb edir. SƏTƏM (Sağlamlıq, Əməyin Təhlükəsizliyi və Ətraf Mühitin Mühafizəsi) üzrə koordinasiya işləri isə bu sahədə əsas funksiyalardan biri hesab olunur. Xüsusilə sənaye, tikinti, neft-qaz və istehsal sahələrində çalışan müəssisələr üçün bu fəaliyyət həyati vacibdir. SƏTƏM standartlarının tətbiqi həm işçilərin sağlamlığının qorunması, həm də istehsalatın dayanıqlılığının təmin edilməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Əmək mühitində baş verə biləcək qəzaların, yaralanmaların və ekoloji fəsadların qarşısının alınması üçün effektiv nəzarət və idarəetmə mexanizmləri vacibdir. Bu mexanizmləri həyata keçirən əsas şəxslərdən biri də SƏTƏM üzrə koordinatordur. Bu şəxs müəssisənin daxili qaydalarının, yerli və beynəlxalq qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq SƏTƏM proseslərini təşkil və nəzarət edir. Onun fəaliyyəti nəticəsində əməkdaşların təhlükəsizliyi təmin olunur, ətraf mühitin çirklənməsi riski azalır və hüquqi məsuliyyətlərin qarşısı alınır. Geniş funksionallığı və məsuliyyətli rolu səbəbilə bu vəzifə ixtisaslaşmış bilik və bacarıqlar tələb edir. SƏTƏM üzrə koordinator olmaq üçün həm nəzəri biliklərə, həm də praktiki təcrübəyə malik olmaq vacibdir.
SƏTƏM üzrə koordinator kimdir?
SƏTƏM üzrə koordinator — müəssisədə sağlamlıq, əməyin təhlükəsizliyi və ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində aparılan işləri təşkil və nəzarət edən mütəxəssisdir. Bu şəxs müxtəlif sahələrdə, xüsusilə yüksək riskli istehsalat və tikinti sahələrində fəaliyyət göstərən təşkilatlarda çalışır. Koordinatorun əsas məqsədi müəssisə daxilində SƏTƏM normalarına uyğunluğun təmin edilməsidir. Onlar həm işçilərlə, həm də rəhbərliklə sıx əməkdaşlıq edərək təhlükəsizlik prosedurlarının yerinə yetirilməsinə nəzarət edir. SƏTƏM üzrə koordinatorlar mütəmadi olaraq risk təhlilləri aparır, insidentlərin araşdırılmasında iştirak edir və tədbirlər planı hazırlayırlar. Bu vəzifə sahibinin mühüm rolu, həmçinin yerli və beynəlxalq SƏTƏM qanunvericiliyinə uyğunluğu təmin etməkdir. Onlar işçilərə təhlükəsizlik təlimləri verir və maarifləndirici tədbirlər həyata keçirirlər. Eyni zamanda, ətraf mühitə təsir göstərə biləcək proseslərin nəzarət altında saxlanılması da onların məsuliyyətinə daxildir. SƏTƏM üzrə koordinator hüquqi və etik prinsiplərə əsaslanan idarəetməni təşviq edir. Bu mütəxəssislər təhlükəsiz iş mühitinin yaradılmasında aparıcı rol oynayır.
SƏTƏM üzrə koordinator nə iş görür?
SƏTƏM üzrə koordinatorun gündəlik fəaliyyəti çoxşaxəli və məsuliyyətlidir. O, müəssisədə təhlükəsizlik normalarının icrasını təmin etmək üçün planlar hazırlayır və onların icrasına nəzarət edir. Risklərin qiymətləndirilməsi və aradan qaldırılması məqsədilə profilaktik tədbirlərin hazırlanmasında iştirak edir. İşçilərlə mütəmadi görüşlər keçirərək onları SƏTƏM qaydaları barədə maarifləndirir. Koordinator, həmçinin təhlükəsizlik təlimlərinin keçirilməsini təşkil edir və bununla bağlı sənədləşmə aparır. İstehsalat qəzaları və insidentlər baş verdikdə bu hadisələrin araşdırılmasında əsas rolu oynayır. Ətraf mühitə təsir edən proseslərə nəzarət edərək müvafiq hesabatlar hazırlayır. Müəssisənin SƏTƏM siyasətinə uyğun prosedurların hazırlanmasında və tətbiqində iştirak edir. Bütün fəaliyyətləri sənədləşdirərək rəhbərliyə hesabat verir. Yerli və beynəlxalq təhlükəsizlik normalarının izlənməsi və tətbiqi də onun işlərinin ayrılmaz hissəsidir. Nəticədə, SƏTƏM üzrə koordinator iş mühitində təhlükələrin azaldılmasına və insan sağlamlığının qorunmasına mühüm töhfə verir.
SƏTƏM üzrə koordinator üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
SƏTƏM üzrə koordinator vakansiyalarında müxtəlif vəzifə və öhdəliklər göstərilir. Ən çox rast gəlinən vəzifələrə SƏTƏM siyasətinin hazırlanması və icrasına nəzarət daxildir. İş elanlarında risklərin təhlili və təhlükəsizlik tədbirlərinin planlaşdırılması kimi funksiyalar da yer alır. İşçilərin təlimatlandırılması və təhlükəsizlik üzrə maarifləndirici tədbirlərin təşkili əsas tələblərdəndir. Bəzi elanlarda insidentlərin və qəza hallarının araşdırılması və onların qarşısının alınması üçün tədbirlər görülməsi vəzifə kimi qeyd olunur. Müəssisənin fəaliyyətinin ekoloji normalara uyğunluğunun yoxlanılması da vəzifələr sırasındadır. SƏTƏM auditlərinin keçirilməsi və nəticələrinin sənədləşdirilməsi tez-tez göstərilən öhdəliklərdəndir. Tələb olunan başqa bir məsuliyyət – beynəlxalq ISO standartlarının tətbiqinə nəzarət və uyğunluğun təmin edilməsidir. İş elanlarında, həmçinin hüquqi və normativ sənədlərlə işləmək bacarığına sahib olmaq qeyd olunur. Təşkilat daxilində təhlükəsiz iş mühiti yaratmaq məqsədilə prosedurların yenilənməsi də vəzifələr sırasında yer alır. Bütün bu funksiyalar koordinatorun kompleks və peşəkar yanaşma tələb edən rolunu əks etdirir.
SƏTƏM üzrə koordinator vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
SƏTƏM üzrə koordinator vakansiyalarında namizədlərdən həm nəzəri biliklər, həm də praktiki bacarıqlar tələb olunur. Ən vacib bacarıqlardan biri risk təhlili və qiymətləndirmə aparmaqdır. Namizədlərin SƏTƏM qanunvericiliyi və beynəlxalq standartlar barədə məlumatlı olması mütləqdir. Ünsiyyət bacarığı yüksək olan şəxslərə üstünlük verilir, çünki koordinatorlar daim işçilərlə və rəhbərliklə əlaqədə olurlar. Təlim keçmə və maarifləndirmə bacarığı da vacib keyfiyyətlərdəndir. Problem həll etmə və qərarvermə qabiliyyəti bu vəzifə üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Kompüter bilikləri, xüsusilə MS Office proqramlarında işləmək bacarığı tələb olunur. İşgüzar yazışma və hesabat hazırlama vərdişi də mühüm bacarıqlar sırasındadır. Müstəqil işləmək və komanda ilə koordinasiyalı fəaliyyət göstərmək qabiliyyəti əsas üstünlükdür. Ətraf mühit və insan sağlamlığı ilə bağlı məsuliyyət hissi yüksək olan şəxslər bu işdə uğur qazanır. Ümumilikdə, SƏTƏM üzrə koordinator olmaq üçün peşəkarlıq, diqqətlilik və etik davranış zəruri xüsusiyyətlərdir.
SƏTƏM üzrə koordinatorun maaşı nə qədərdir?
SƏTƏM üzrə koordinatorların maaşı bir sıra amillərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Bunlara iş təcrübəsi, ixtisas səviyyəsi, işlədiyi şirkətin böyüklüyü və fəaliyyət sahəsi daxildir. Azərbaycanda bu sahədə işləyən yeni başlayan koordinatorlar üçün maaş adətən 1000–1500 AZN civarında olur. Təcrübəli və beynəlxalq sertifikatlara sahib olan koordinatorlar isə 2000–3000 AZN və daha artıq maaş ala bilərlər. Xüsusilə, neft-qaz və tikinti sahələrində çalışan koordinatorların qazancı daha yüksək olur. Beynəlxalq şirkətlərdə çalışan SƏTƏM mütəxəssisləri üçün maaş səviyyəsi dollar və ya avro ilə təyin oluna bilər. Əlavə olaraq, bəzi müəssisələr koordinatorlara sığorta, nəqliyyat və yemək xərclərini də qarşılayır. Sertifikatlar (məsələn, NEBOSH, IOSH) əmək haqqının yüksəlməsində mühüm rol oynayır. Əmək bazarının tələbatına uyğun olaraq bu sahədə maaşlar ilbəil artmaqda davam edir. Beləliklə, SƏTƏM üzrə koordinator olmaq həm məsuliyyətli, həm də maddi cəhətdən gəlirli bir peşədir.