Naxışçılıq sənəti Azərbaycan mədəniyyətində dərin köklərə malik peşələrdən biridir. Tarix boyu geyimlərimiz, məişət əşyalarımız və hətta dini atributlarımız üzərində naxışların işlənməsi xalqımızın estetik dünyagörüşünü əks etdirib. Bu peşə həm sənət, həm də peşəkarlıq tələb edən sahələrdən biridir. Naxışçı yalnız tikiş bacarığı olan bir usta deyil, həm də yaradıcı ruhu olan bir sənətkardır. Onların işi bəzən minlərlə insanın qarşısına çıxan səhnə geyimlərində, milli libaslarda və ya gündəlik istifadə olunan məhsullarda öz əksini tapır. Bu səbəbdən naxışçılıq həm estetik, həm də mədəni dəyərə malikdir. Ənənəvi olaraq qadınlar bu sənətlə daha çox məşğul olublar, lakin müasir dövrdə kişilər də bu sahədə uğurla fəaliyyət göstərirlər. Texnologiyanın inkişafı naxışçıların işinə müəyyən qədər təsir etsə də, əl işi hər zaman daha yüksək qiymətləndirilir. Çünki əl işində incəlik, zəhmət və ürək qatılır. Peşəkar naxışçı üçün həm zövq, həm də texniki bacarıq önəmlidir. Onların yaratdıqları naxışlar yalnız bəzək elementi deyil, həm də xalqımızın tarixini, düşüncə tərzini və həyat tərzini simvollaşdırır. Müasir dövrdə bu sənət həm moda evlərində, həm də sənaye müəssisələrində geniş istifadə olunur. Bir çox gənclər bu sahəyə maraq göstərir və kurslarda təhsil alırlar. Bu isə göstərir ki, naxışçılıq sənəti hələ uzun illər yaşayacaq və yeni nəsillərə ötürüləcək.
Naxışçı kimdir?
Naxışçı — müxtəlif geyimlərin, parça üzərində naxışların işlənməsi ilə məşğul olan sənətkar və ya peşə...
Naxışçılıq sənəti Azərbaycan mədəniyyətində dərin köklərə malik peşələrdən biridir. Tarix boyu geyimlərimiz, məişət əşyalarımız və hətta dini atributlarımız üzərində naxışların işlənməsi xalqımızın estetik dünyagörüşünü əks etdirib. Bu peşə həm sənət, həm də peşəkarlıq tələb edən sahələrdən biridir. Naxışçı yalnız tikiş bacarığı olan bir usta deyil, həm də yaradıcı ruhu olan bir sənətkardır. Onların işi bəzən minlərlə insanın qarşısına çıxan səhnə geyimlərində, milli libaslarda və ya gündəlik istifadə olunan məhsullarda öz əksini tapır. Bu səbəbdən naxışçılıq həm estetik, həm də mədəni dəyərə malikdir. Ənənəvi olaraq qadınlar bu sənətlə daha çox məşğul olublar, lakin müasir dövrdə kişilər də bu sahədə uğurla fəaliyyət göstərirlər. Texnologiyanın inkişafı naxışçıların işinə müəyyən qədər təsir etsə də, əl işi hər zaman daha yüksək qiymətləndirilir. Çünki əl işində incəlik, zəhmət və ürək qatılır. Peşəkar naxışçı üçün həm zövq, həm də texniki bacarıq önəmlidir. Onların yaratdıqları naxışlar yalnız bəzək elementi deyil, həm də xalqımızın tarixini, düşüncə tərzini və həyat tərzini simvollaşdırır. Müasir dövrdə bu sənət həm moda evlərində, həm də sənaye müəssisələrində geniş istifadə olunur. Bir çox gənclər bu sahəyə maraq göstərir və kurslarda təhsil alırlar. Bu isə göstərir ki, naxışçılıq sənəti hələ uzun illər yaşayacaq və yeni nəsillərə ötürüləcək.
Naxışçı kimdir?
Naxışçı — müxtəlif geyimlərin, parça üzərində naxışların işlənməsi ilə məşğul olan sənətkar və ya peşə sahibidir. Onlar geyimləri sadəcə tikişlə hazırlamır, onları gözəlləşdirərək estetik görünüş qazandırırlar. Naxışçı həm milli, həm də müasir üslubda işləyə bilər. Onların işində əsas məqsəd parçaya, libasa və ya digər əşyalara xüsusi bir gözəllik qatmaqdır. Naxışçı həm klassik əl tikişi ilə işləyə bilər, həm də xüsusi naxış maşınlarından istifadə edə bilər. Peşəkar naxışçı incə tikişlərin bütün sirlərini bilir və rənglərin uyğunluğunu zövqlə seçir. Bu peşə sahibini yalnız texniki bacarıqları ilə deyil, həm də yaradıcılıq qabiliyyəti ilə fərqləndirmək olar. Çünki hər bir naxış müəyyən bir ideyanı, simvolu və ya hissi əks etdirir. Naxışçılar həm geyim evlərində, həm də özəl atelyelərdə işləyə bilərlər. Onların sənəti bəzən toy libaslarında, milli geyimlərdə, səhnə kostyumlarında öz zirvəsini göstərir. Naxışçılar tarixən incəsənətin daşıyıcıları olublar, çünki hər bir ornament xalqın yaddaşını yaşadır. Bu səbəbdən naxışçı sadəcə peşəkar deyil, həm də milli dəyərlərin qoruyucusudur. Müasir dövrdə də bu peşə öz aktuallığını itirməyib, əksinə moda sənayesinin inkişafı ilə daha da dəyər qazanıb.
Naxışçı nə iş görür?
Naxışçı geyimlərə, parçaya və ya digər materiallara müxtəlif naxışlar işləyir. Onun əsas işi geyimi sadə haldan çıxararaq onu zərif, zövqlü və göz oxşayan bir məmulat halına gətirməkdir. O, həm əl ilə, həm də xüsusi maşın vasitəsilə işləyə bilər. Naxışçının işində əsas bacarıqlardan biri də motivləri düzgün seçməkdir. Çünki hər bir naxış özündə bir məna daşıyır. Məsələn, gül-çiçək naxışları sevgi və təbiəti simvolizə edir, həndəsi ornamentlər isə tarixi və milli kimliyi göstərir. Naxışçı, həmçinin rənglərin uyğunluğunu peşəkarlıqla müəyyənləşdirir. Onlar toy libasları, milli paltarlar, səhnə geyimləri və gündəlik geyimlər üzərində işləyə bilirlər. Bundan əlavə, naxışçılar bəzən məişət əşyaları, yastıq üzləri, süfrə örtükləri və digər parçalar üzərində də naxışlar çəkirlər. Naxışçı yalnız gözəllik verməklə kifayətlənmir, həm də məhsulun keyfiyyətinə zəmanət verir. Onun işi dəqiqlik, səbr və diqqət tələb edir. Çünki ən kiçik səhv belə ümumi görünüşü poza bilər. Bəzən naxışçılar sifariş əsasında xüsusi dizaynlar da yaradırlar. Bu, onların yaradıcılığını göstərir. Beləliklə, naxışçı həm sənətkar, həm də peşəkar ustadır.
Naxışçı üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
İş elanlarında naxışçı üçün bir sıra vəzifələr göstərilir. Əsasən, geyim üzərində dekorativ işləmələrin aparılması qeyd olunur. İş elanlarında tez-tez “əl tikişi ilə naxışların işlənməsi” və ya “maşın vasitəsilə naxışların hazırlanması” kimi tələblərə rast gəlmək olar. Naxışçı, həmçinin hazır geyimlərin bəzədilməsi, xüsusi sifarişlərin yerinə yetirilməsi və modellərə uyğun işləmələr aparmaqla məsuliyyət daşıyır. Bir çox hallarda iş elanlarında toy libasları və milli geyimlərin üzərində işləmək bacarığı xüsusi vurğulanır. Moda evlərində işləyən naxışçıların vəzifələrinə dizaynerlərlə əməkdaşlıq da daxildir. Onlar dizaynerin verdiyi çertyoja uyğun işləməli və nəticədə estetik baxımdan ideal məhsul yaratmalıdırlar. İş elanlarında, həmçinin “yaradıcılıq qabiliyyəti”, “rəngləri seçmə bacarığı” və “səliqəli işləmək” kimi göstəricilər də mühüm şərt kimi göstərilir. Əlavə olaraq, bəzi müəssisələr naxışçının müasir naxış maşınlarından istifadə etməyi bacarmasını tələb edirlər. Onlardan, həmçinin müştəri sifarişlərini vaxtında və keyfiyyətlə yerinə yetirmək gözlənilir. Belə elanlarda adətən komanda ilə işləmək qabiliyyəti də qeyd olunur. Çünki bu peşədə fərdi yaradıcılıq qədər kollektiv əmək də vacibdir. İş elanlarında naxışçıların iş vaxtı, əmək haqqı və digər şərtlər də ayrıca göstərilir.
Naxışçı vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Naxışçı vakansiyalarında ilk növbədə tikiş bacarığı tələb olunur. Onlar müxtəlif tikiş texnikalarını bilməli və dəqiqliklə tətbiq etməlidirlər. Bundan başqa, rənglərin uyğunlaşdırılması qabiliyyəti mühüm bacarıqlardandır. Çünki naxışın gözəlliyi çox vaxt rənglərin ahəngindən asılı olur. Vakansiyalarda tez-tez “səliqəli işləmək”, “detallara diqqət yetirmək” kimi tələblərə rast gəlinir. Naxışçının səbrli olması da vacibdir, çünki bu iş uzun müddət diqqət və incə zəhmət tələb edir. Yaradıcılıq qabiliyyəti də mühüm bacarıqlardan biridir. Hər bir naxışçı yalnız hazır eskizə əsaslanmır, bəzən özü yeni motivlər yaradır. İş elanlarında, həmçinin naxış maşınları ilə işləmə bacarığı xüsusi qeyd olunur. Müasir moda evləri avtomatlaşdırılmış texnologiyalardan istifadə etdiyindən, bu bacarıq işə qəbulda üstünlük verir. Komandada işləmə, dizaynerlərlə əməkdaşlıq və müştərilərlə ünsiyyət də naxışçıdan tələb olunan bacarıqlar sırasındadır. Bundan əlavə, vaxtı düzgün idarə etmək bacarığı mühüm şərtlərdən biridir. Çünki sifarişlər adətən müəyyən tarixə qədər hazırlanmalıdır. Naxışçının estetik zövqü, əl qabiliyyəti və incə motorikası yüksək səviyyədə olmalıdır. Bütün bu bacarıqlar birləşdikdə peşəkar naxışçı ortaya çıxır.
Naxışçının maaşı nə qədərdir?
Naxışçının maaşı bir sıra amillərdən asılı olaraq dəyişir. Əgər naxışçı özəl atelyedə çalışırsa, maaş sifarişlərin sayına və mürəkkəbliyinə görə müəyyən edilir. Moda evlərində işləyən naxışçıların maaşları isə adətən sabit məbləğlə yanaşı əlavə bonuslardan ibarət olur. Azərbaycanda orta hesabla naxışçıların maaşı 500-800 manat arasında dəyişir. Lakin peşəkar səviyyədə çalışan, xüsusi bacarıqları olan naxışçılar daha yüksək gəlir əldə edə bilirlər. Xüsusilə toy libasları və səhnə geyimləri üzərində çalışan naxışçılar əlavə gəlir qazanırlar. Bəzi hallarda onlar müştərilərlə birbaşa işləyərək sifarişdən qazanc götürürlər. Xaricdə çalışan naxışçılar isə daha yüksək əmək haqqına sahibdirlər. Avropa ölkələrində bu sahədə maaş 1500-2000 avrodan başlayır. Türkiyə və Rusiyada da naxışçıların maaşı Azərbaycanla müqayisədə bir qədər yüksəkdir. Maaş, həmçinin işlədiyi müəssisənin səviyyəsindən də asılıdır. Kiçik atelyelərdə çalışan naxışçı ilə böyük moda evində çalışan naxışçının maaşı eyni ola bilməz. Bundan başqa, təcrübəli və yaradıcı naxışçılar fərdi sifarişlərlə aylıq sabit maaşdan daha çox qazana bilirlər. Beləliklə, naxışçının maaşı həm yerli, həm də beynəlxalq bazarda fərqli dəyərlərə malikdir.