Müasir dünyada sənaye və nəqliyyat sahələrinin inkişafı bir çox peşənin yaranmasına və ya daha da aktuallaşmasına səbəb olmuşdur. Bu peşələrdən biri də maşinist peşəsidir. Maşinistlər müxtəlif sahələrdə – dəmiryolu, metro, kran idarəetməsi, ağır texnikanın işlədilməsi və s. – xüsusi bilik və bacarıqlara malik olan ixtisaslı kadrlardır. Onların işi yüksək məsuliyyət, dəqiqlik və diqqət tələb edir. Hər gün minlərlə insanın, yüklərin və ya sənaye obyektlərinin təhlükəsizliyi məhz maşinistlərin peşəkarlığından asılıdır. Texnologiyanın inkişafı ilə yanaşı, maşinistlərin istifadə etdiyi avadanlıqlar da modernləşir və onların iş yükü dəyişir. Buna görə də müasir maşinistlər həm texniki, həm də nəzəri biliklərlə silahlanmalı, daim öz ixtisaslarını artırmalıdırlar. Bu peşə yalnız texniki bacarıq deyil, həm də çevik qərarvermə, stressə davamlılıq və yüksək diqqət tələb edir. Peşəkar maşinistlər təhlükəsizlik qaydalarına ciddi riayət edir, avadanlıqların texniki vəziyyətini daim nəzarətdə saxlayır və fövqəladə hallarda operativ qərarlar qəbul edə bilirlər. Azərbaycanda və dünyada maşinist peşəsi daim tələbatda olan ixtisaslar sırasındadır.
Maşinist kimdir?
Maşinist — hərəkət edən texnikanı, mexaniki qurğuları və ya nəqliyyat vasitələrini idarə edən peşəkar şəxsdir. Onlar əsasən dəmiryolu qatarlarının, metro qatarlarının, yük və sərnişin qatarlarının, müxtəlif növ kranların, ekskavatorların, buldozerlərin və digər ağır texnikaların idarə olunmasında çalışırlar. Hə...
Müasir dünyada sənaye və nəqliyyat sahələrinin inkişafı bir çox peşənin yaranmasına və ya daha da aktuallaşmasına səbəb olmuşdur. Bu peşələrdən biri də maşinist peşəsidir. Maşinistlər müxtəlif sahələrdə – dəmiryolu, metro, kran idarəetməsi, ağır texnikanın işlədilməsi və s. – xüsusi bilik və bacarıqlara malik olan ixtisaslı kadrlardır. Onların işi yüksək məsuliyyət, dəqiqlik və diqqət tələb edir. Hər gün minlərlə insanın, yüklərin və ya sənaye obyektlərinin təhlükəsizliyi məhz maşinistlərin peşəkarlığından asılıdır. Texnologiyanın inkişafı ilə yanaşı, maşinistlərin istifadə etdiyi avadanlıqlar da modernləşir və onların iş yükü dəyişir. Buna görə də müasir maşinistlər həm texniki, həm də nəzəri biliklərlə silahlanmalı, daim öz ixtisaslarını artırmalıdırlar. Bu peşə yalnız texniki bacarıq deyil, həm də çevik qərarvermə, stressə davamlılıq və yüksək diqqət tələb edir. Peşəkar maşinistlər təhlükəsizlik qaydalarına ciddi riayət edir, avadanlıqların texniki vəziyyətini daim nəzarətdə saxlayır və fövqəladə hallarda operativ qərarlar qəbul edə bilirlər. Azərbaycanda və dünyada maşinist peşəsi daim tələbatda olan ixtisaslar sırasındadır.
Maşinist kimdir?
Maşinist — hərəkət edən texnikanı, mexaniki qurğuları və ya nəqliyyat vasitələrini idarə edən peşəkar şəxsdir. Onlar əsasən dəmiryolu qatarlarının, metro qatarlarının, yük və sərnişin qatarlarının, müxtəlif növ kranların, ekskavatorların, buldozerlərin və digər ağır texnikaların idarə olunmasında çalışırlar. Hər bir maşinistin işlədiyi sahəyə görə xüsusi ixtisası olur. Məsələn, dəmiryolu maşinisti qatar lokomotivini, kran maşinisti iri yükləri daşıyan kranı idarə edir. Maşinist olmaq üçün xüsusi təhsil və təlim keçmək tələb olunur, çünki bu iş yüksək məsuliyyət daşıyır. Maşinistlər tez-tez ağır hava şəraitində, gecə növbələrində və gərgin qrafiklə işləyirlər. Onların işi insan həyatını, yüklərin təhlükəsizliyini və ümumi istehsalat prosesini birbaşa təsir edir. Bu səbəbdən maşinist peşəsi cəmiyyət üçün vacib və hörmət edilən peşələrdən biri hesab olunur. Eyni zamanda, maşinistlər daim texniki biliklərini yeniləməli və yeni texnologiyalara uyğunlaşmalıdırlar. Bu peşə, həmçinin psixoloji dözümlülük, məsuliyyətlilik və diqqətli olmaq kimi şəxsi keyfiyyətlər tələb edir.
Maşinist nə iş görür?
Maşinistlərin əsas vəzifəsi idarə etdikləri texnikanı düzgün və təhlükəsiz şəkildə işlətməkdir. Onlar avadanlığın işə salınmasından başlayaraq hərəkətə nəzarət etmək, düzgün sürət və istiqamət seçmək, əyləclərdən düzgün istifadə etmək və lazım gəldikdə dayanma əməliyyatlarını yerinə yetirmək kimi bir çox vəzifəni yerinə yetirirlər. Məsələn, dəmiryolu maşinisti qatarın hərəkət cədvəlinə uyğun olaraq yola çıxır, yol boyu siqnallara və işıqforlara riayət edir, təhlükəsizlik qaydalarına əməl edir. Kran maşinisti isə iri yükləri dəqiq və təhlükəsiz formada bir yerdən digər yerə köçürür. Ekskavator maşinisti torpaq qazıntı işlərini yerinə yetirir, lazımi dərinliyi və ölçünü təmin edir. Maşinistlər, həmçinin avadanlığın texniki vəziyyətini yoxlayır, nasazlıq olduqda təmir xidmətinə məlumat verir və bəzi hallarda ilkin nasazlıqları özü aradan qaldıra bilir. İş zamanı təhlükəsizlik qaydalarına tam riayət etmək onların bir nömrəli vəzifəsidir. Onlar fövqəladə hallarda operativ qərarlar qəbul etməli, qəzaların qarşısını almalı və sərnişinlərin, həmçinin yüklərin təhlükəsizliyini təmin etməlidirlər. Hər bir maşinist iş gününə texniki baxış və hazırlıqla başlayır. Bütün bu işləri görmək üçün həm texniki bilik, həm də yüksək diqqət tələb olunur.
Maşinist üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
Maşinist üçün iş elanlarında adətən konkret texnikanın idarə olunması ilə bağlı vəzifələr göstərilir. Əsas vəzifələrdən biri idarə etdiyi avadanlığın təhlükəsiz və səmərəli işləməsini təmin etməkdir. Elanlarda maşın və mexanizmlərin işə salınması, dayandırılması, sürətə və istiqamətə nəzarət, fövqəladə hallarda tədbir görmək kimi tələblər yer alır. Texniki baxışların aparılması və gündəlik texniki xidmətin həyata keçirilməsi də vəzifələr sırasında olur. Bundan əlavə, maşinistlərdən iş zamanı verilən təlimatlara və təhlükəsizlik qaydalarına ciddi əməl etmək tələb olunur. Müəyyən hallarda sənədləşdirmə, hesabatların hazırlanması və gündəlik iş jurnallarının doldurulması da vəzifələrə daxil edilir. İş elanlarında tez-tez əmək intizamına riayət etmək, kollektivdə işləmə bacarığı və müstəqil qərarvermə qabiliyyəti də vurğulanır. Müxtəlif növ avadanlıqla işləyə bilmək, lazımi lisenziya və sertifikatlara sahib olmaq da əsas şərtlərdəndir. Bəzi iş yerlərində maşinistlərdən mütəmadi olaraq ixtisasartırma kurslarında iştirak etmək və yeni texnikaların işlənməsi qaydalarını öyrənmək tələb olunur.
Maşinist vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Maşinist vakansiyalarında müraciət edən şəxslərdən həm peşəkar, həm də şəxsi keyfiyyətlər tələb olunur. Texniki biliklər birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edir. İdarə etdiyi texnikanın iş prinsipini, mexaniki və elektron sistemlərini yaxşı bilməlidir. Təhlükəsizlik qaydalarını dərindən mənimsəmək və fövqəladə hallarda düzgün reaksiya vermək bacarığı vacibdir. Dəqiqlik, diqqətlilik və məsuliyyət hissi maşinist üçün önəmli şəxsi keyfiyyətlərdir. Stressə davamlılıq və fiziki dözümlülük də tələb olunur, çünki maşinistlər bəzən uzun müddət eyni mövqedə işləyir və yüksək konsentrasiya tələb edən şəraitdə çalışırlar. Komandada işləmək bacarığı, ünsiyyət qabiliyyəti və rəhbərliklə düzgün əlaqə qurmaq bacarığı da qiymətləndirilir. Müasir maşinistlərdən kompüter bilikləri də tələb oluna bilər, çünki bir çox avadanlıq artıq rəqəmsal idarəetmə sistemləri ilə təchiz olunub. Bəzi sahələrdə xarici dil bilikləri, xüsusilə texniki sənədlərin oxunması üçün, əlavə üstünlük sayılır. Qanunvericilik və normativ sənədlərlə işləyə bilmək də maşinistlər üçün mühüm bacarıqlardan sayılır.
Maşinistin maaşı nə qədərdir?
Maşinistin maaşı bir çox amildən asılı olaraq dəyişir: işlədiyi sahə, vəzifə səviyyəsi, ixtisas dərəcəsi, iş stajı və hətta işlədiyi ölkə və ya şirkətin imkanları burada rol oynayır. Azərbaycanda dəmiryolu və metro maşinistlərinin aylıq maaşı orta hesabla 1000-2000 AZN arasında dəyişir. Ağır texnikaları idarə edən sənaye maşinistləri, məsələn, ekskavator və kran maşinistləri daha yüksək məvacib ala bilərlər. Xüsusi ixtisas və sertifikata malik maşinistlər, beynəlxalq layihələrdə çalışanlar və ya neft-qaz sektorunda işləyənlər bəzən 3000-4000 AZN və daha yuxarı maaş əldə edə bilirlər. Xarici ölkələrdə, xüsusən də inkişaf etmiş dövlətlərdə maşinistlərin aylıq maaşı daha yüksək ola bilər və illik 50,000 - 100,000 ABŞ dolları aralığında dəyişə bilər. Bundan əlavə, növbəli iş rejimi, gecə növbələri, əlavə iş saatları və məsuliyyət dərəcəsinə görə əlavə ödənişlər də maaşa təsir edir. Bir çox şirkət maşinistlərə sosial paket, sığorta, təlim kursları və ixtisasartırma proqramları da təqdim edir. Ümumilikdə maşinist peşəsi maddi baxımdan gəlirli, lakin eyni zamanda məsuliyyətli bir peşə hesab olunur.
