Gömrük mütəxəssisi beynəlxalq ticarətin və iqtisadiyyatın ayrılmaz bir hissəsi olan bir peşə sahəsidir. Dünyanın hər yerində malların və xidmətlərin sərbəst şəkildə dövriyyə etməsi üçün bu peşə mühüm rol oynayır. Gömrük mütəxəssisləri, həm də bu prosesdə qanunların və qaydaların düzgün tətbiq olunmasını təmin edirlər. Onlar malların ölkəyə daxil olmasına və çıxarılmasına nəzarət edərək, həm də ticarət əməliyyatlarının qanuni olmasını təmin edir. Bu yazıda gömrük mütəxəssisinin kim olduğunu, hansı vəzifələri yerinə yetirdiyini, bu sahədə tələb olunan bacarıqları və maaşın nə qədər olduğunu geniş şəkildə izah edəcəyik.
Gömrük mütəxəssisi kimdir?
Gömrük mütəxəssisi ölkələr arasında malların hərəkətini nəzarət altında saxlamaq və bununla bağlı bütün hüquqi və administrativ prosedurları yerinə yetirmək üçün çalışan bir peşəkardır. Bu mütəxəssis ticarət əməliyyatları zamanı ölkələr arasında sərhəd keçidlərində mövcud olan qaydaların və qanunların düzgün yerinə yetirilməsini təmin edir. Gömrük mütəxəssisi, həmçinin, malın ölkəyə daxil olma və ya çıxarılma proseslərində, bəyanatların düzgün verilməsi, vergi və rüsumların düzgün hesablanması, və ümumilikdə beynəlxalq ticarətin tənzimlənməsi ilə bağlı vacib məsələlərdə iştirak edir. Bu sahədə fəaliyyət göstərən mütəxəssis həm dövlət qurumları, həm də özəl sektor tərəfindən tələb olunan xüsusi biliklərə və təcrübəyə sahib olmalıdır. Gömrük mütəxəssisləri həmçinin, gömrük rəsmiləşdirilməsi, sənəd dövriyyəsi, müvafiq gömrük qanunları və beynəlxalq ticarət müqavilələri barədə dərindən məlumatlıdır.
Gömrük mütəxəssisi nə iş görür?
Gömrük mütəxəssisi əsasən, beynəlxalq ticarət əməliyyatları zamanı malların sərhəd keçidi ilə bağlı bütün hüquqi və administrativ prosesləri yerinə yetirir. Onun əsas vəzifəsi ölkə daxilində və xaricdə ticarət əməliyyatlarının qanunlara uyğun şəkildə həyata keçirilməsini təmin etməkdir. Gömrük mütəxəssisi əvvəlcə məhsulun təsnifatını müəyyən edir və ona uyğun olaraq müvafiq gömrük rüsumları və vergiləri hesablayır. O, həmçinin, idxal və ixrac əməliyyatları üçün lazımi sənədləri hazırlayır, beynəlxalq sənəd dövriyyəsini təşkil edir, malların qiymətinin düzgün qiymətləndirilməsinə nəzarət edir. Gömrük mütəxəssisi malın gəlib çatdığı zaman gömrük bəyannaməsinin düzgün təqdim edilməsini təmin edir, vergi ödəmələri və digər müvafiq prosedurların yerinə yetirilməsi üçün müvafiq tədbirlər görür. Əlavə olaraq, gömrük mütəxəssisi malın sərhəddə keçidini nəzarət altında saxlamaq üçün müvafiq orqanlarla əməkdaşlıq edir və qanunsuz malların və ya qeyri-qanuni əməliyyatların qarşısını alır.
Gömrük mütəxəssisi üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
Gömrük mütəxəssisi üçün iş elanlarında göstərilən vəzifələr müxtəlif ticarət sahələrinə, əməliyyat növlərinə və iş yerinin tələb etdiyi bacarıqlara əsaslanır. Ən ümumi vəzifələr aşağıdakılardır:
-
Gömrük bəyannamələrinin hazırlanması: Gömrük mütəxəssisi idxal və ixrac əməliyyatları üçün bəyannamələrin düzgün hazırlanmasını təmin edir və bu sənədləri təqdim edir.
-
Gömrük rüsumları və vergi hesablamaları: Malların qiymətinə uyğun olaraq gömrük rüsumlarının və vergilərinin düzgün hesablanmasını təmin edir.
-
Ticarət sənədlərinin təşkil edilməsi: Beynəlxalq ticarət əməliyyatları üçün lazım olan bütün sənədləri hazırlayır və təsdiqləyir.
-
Malların idxalı və ixracı ilə bağlı prosedurların yerinə yetirilməsi: Gömrük mütəxəssisi həm idxal, həm də ixrac zamanı hüquqi və bürokratik prosesləri idarə edir.
-
Qanunlara uyğunluğun yoxlanılması: Gömrük mütəxəssisi ticarət əməliyyatlarının mövcud qanunvericiliyə uyğun olub-olmamasını yoxlayır və lazım olduqda dəyişikliklər təklif edir.
-
Rüsum və vergi ödənişlərinin yerinə yetirilməsi: Gömrük mütəxəssisi ödəniləcək vergi və rüsumların düzgün və vaxtında ödənməsini təmin edir.
-
Sərhəd keçidində müvafiq sənədlərin yoxlanması: Gömrük mütəxəssisi malların ölkəyə daxil olarkən və çıxarkən bütün sənədlərin düzgün olmasını təmin edir.
Bu vəzifələr müvafiq gömrük sahəsi və əməliyyat növünə görə dəyişə bilər, lakin əsas məqsəd ticarət əməliyyatlarının qanuni və səmərəli şəkildə həyata keçirilməsini təmin etməkdir.
Gömrük mütəxəssisi vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Gömrük mütəxəssisi vakansiyalarında tələb olunan bacarıqlar, əsasən hüquqi biliklər və texniki bacarıqları əhatə edir. Aşağıdakı bacarıqlar vacibdir:
-
Hüquqi biliklər: Gömrük mütəxəssisi beynəlxalq ticarət qanunları, gömrük qaydaları və dövlətin tətbiq etdiyi vergi və rüsum qanunları barədə dərindən məlumatlı olmalıdır.
-
Sənəd dövriyyəsi bacarıqları: Gömrük mütəxəssisi sənədlərin düzgün şəkildə hazırlanmasını, təqdim edilməsini və idarə olunmasını bacarmalıdır.
-
Dəqiqlik və diqqət: Gömrük mütəxəssisi hər bir əməliyyatın doğru və qanunlara uyğun olmasını təmin etmək üçün yüksək diqqət və dəqiqlik nümayiş etdirməlidir.
-
İngilis dili bacarığı: Beynəlxalq ticarət əməliyyatları ilə bağlı sənədlərin və yazışmaların ingilis dilində olması səbəbilə, gömrük mütəxəssisi yaxşı bir ingilis dili biliklərinə malik olmalıdır.
-
İT bacarıqları: Gömrük mütəxəssisi müvafiq gömrük proqramlarından istifadə etmək, elektron bəyannamələr hazırlamaq və müvafiq məlumat bazalarına daxil olmaq üçün yaxşı informasiya texnologiyaları bacarıqlarına sahib olmalıdır.
-
Ünsiyyət bacarıqları: Gömrük mütəxəssisi müştərilər, dövlət orqanları və digər mütəxəssislərlə effektiv ünsiyyət qurmağı bacarmalıdır.
-
Analitik düşünmə: Gömrük mütəxəssisi məsələləri analiz edərək düzgün qərarlar qəbul etmək və əməliyyatları səmərəli şəkildə idarə etmək bacarığına sahib olmalıdır.
Bu bacarıqlar gömrük mütəxəssisinin işini düzgün və effektiv şəkildə yerinə yetirməsi üçün vacibdir.
Gömrük mütəxəssisinin maaşı nə qədərdir?
Gömrük mütəxəssisinin maaşı təcrübəsindən, çalışdığı təşkilatdan və müvafiq sektordan asılı olaraq dəyişir. Yeni başlayan bir gömrük mütəxəssisi orta hesabla aylıq 600-900 AZN arasında maaş ala bilər. Lakin təcrübəli və ixtisaslaşmış mütəxəssislər daha yüksək maaşlar əldə edirlər. Təcrübəli gömrük mütəxəssisləri, xüsusilə böyük və beynəlxalq ticarət əməliyyatları ilə məşğul olan şirkətlərdə 1500-2500 AZN arasında maaş ala bilərlər. Xüsusilə beynəlxalq ticarət və logistika sahəsində çalışan gömrük mütəxəssisləri, daha yüksək maaş və bonuslar əldə edə bilərlər.
Bundan əlavə, bəzi dövlət və beynəlxalq təşkilatlar gömrük mütəxəssislərinə əlavə mükafatlar və sosial təminatlar da təqdim edirlər. Müxtəlif sahələrdə çalışan gömrük mütəxəssisləri, həmçinin şirkət daxilində karyera irəliləyişləri və əlavə təlimlər alaraq daha yüksək maaş səviyyələrinə çatmaq imkanı əldə edirlər.