Geofizika Yer kürəsinin fiziki xüsusiyyətlərini öyrənən elmdir və geologiya elminin bir alt sahəsi hesab olunur. Bu sahə təbii resursların aşkarlanması, zəlzələlərin proqnozlaşdırılması və yer qabığının strukturlarının araşdırılması kimi vacib məsələlərlə məşğuldur. Geofizika elmi həm nəzəri, həm də praktik yönü olan bir sahədir. Bu sahədə çalışan mütəxəssislər “geofizik” adlanır və onların fəaliyyəti müxtəlif texnoloji cihazlar və analitik metodlar vasitəsilə həyata keçirilir. Geofiziklər seysmik dalğalar, maqnit sahələri, cazibə qüvvəsi, elektrik müqaviməti və digər fiziki parametrləri ölçməklə yerin daxilindəki strukturları analiz edirlər. Onlar təbii sərvətlərin, məsələn, neft, qaz və mineral yataqlarının yerini təyin etmək üçün müasir metodlardan istifadə edirlər. Geofizika, həm də inşaat mühəndisliyi, ətraf mühitin mühafizəsi və fəlakətlərin idarə olunması kimi sahələrdə tətbiq edilir. Bu sahə elmi biliklərə əsaslanan praktiki nəticələr təqdim etdiyi üçün həm akademik, həm də sənaye sahələrində əhəmiyyətlidir. Geofiziklər tez-tez çətin şəraitdə – çöl işlərində, dağlıq ərazilərdə, hətta dənizdə işləyirlər. Onların işi dəqiq və məsuliyyətlidir, çünki yanlış nəticələr mühüm qərarların səhv verilməsinə səbəb ola bilər.
Geofizik kimdir?
Geofizik Yer kürəsinin fiziki quruluşunu, dinamikasını və təbii resurslarını araşdıran mütəxəssisdir. Bu peşə sahibləri Yer səthinin altında baş verən prosesləri başa düşmək üçün müxtəlif fiziki ölçmə və analiz metodlarından istifadə edirlər. Onlar geoloji strukturların xəritələndirilməsi, yeraltı sərvətlərin aşkarlanması və təbii fəlakətlərin öyrənilməsi sahəsində fəaliyyət göstərirlər. Geofiziklər tez-tez neft və qaz sənayesində, dağ-mədən sahəsində və elmi tədqiqat institutlarında çalışırlar. Bu sahədə çalışan insanlar, seysmik, maqnetik, cazibə və elektromaqnetik tədqiqat metodlarını istifadə edirlər. Geofizikin işi əsasən komanda şəklində həyata keçirilir və onlar geoloqlar, mühəndislər və digər elm adamları ilə sıx əməkdaşlıq edirlər. Həm sahə, həm də laboratoriya şəraitində işləmək geofizikin gündəlik fəaliyyətinə daxildir. Onlar çöl işləri zamanı məlumat toplayır, sonra isə bu məlumatları analiz edərək nəticələr çıxarırlar. Bu peşə elmə marağı olan, analitik düşünmə qabiliyyəti yüksək və texniki biliklərə malik şəxslər üçün uyğundur. Geofizik həmçinin elmi məqalələr yazır, konfranslarda iştirak edir və yeni texnologiyaları tətbiq etməklə sahənin inkişafına töhfə verir.
Geofizik nə iş görür?
Geofizikin əsas işi Yer kürəsinin fiziki xüsusiyyətlərini ölçmək və təhlil etməkdir. Bu məqsədlə o, müxtəlif cihazlar və proqram təminatından istifadə edərək seysmik, cazibə və maqnetik məlumatları toplayır və şərh edir. Geofizik yeraltı strukturların xəritəsini çıxarır və sərvətlərin, məsələn, neft, qaz və mineral yataqlarının yerini müəyyən edir. Onlar seysmik dalğaları təhlil edərək yerin dərinliklərindəki hərəkətləri və qırılmaları təyin edirlər. Geofiziklər, həmçinin zəlzələ, vulkan püskürməsi və torpaq sürüşməsi kimi təbii hadisələri öyrənirlər. Onların işi nəticəsində təhlükəli bölgələr müəyyən edilir və profilaktik tədbirlər görülür. Geofizik məlumatların analizinə əsaslanaraq xəritələr və hesabatlar hazırlayır. Bu sənədlər mühəndislərə, dövlət orqanlarına və şirkətlərə qərar verməkdə kömək edir. Onlar, həmçinin laboratoriya şəraitində nümunələri analiz edir və kompyuter modelləşdirmələri aparırlar. Geofizikin işi yüksək dəqiqlik və texniki bilik tələb edir, çünki yanlış analizlər böyük maliyyə və təhlükəsizlik risklərinə səbəb ola bilər.
Geofizik üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
Geofizik vakansiyalarında işəgötürənlər müxtəlif vəzifələrə aid tələblər irəli sürürlər. Əsas vəzifələrə sahə tədqiqatlarının aparılması, seysmik məlumatların toplanması və təhlili daxildir. Vakansiyalarda tez-tez qeyd olunur ki, namizəd geoloji modellərin hazırlanmasında iştirak etməlidir. Bəzi elanlarda geofizikdən müasir proqram təminatlarından – məsələn, Petrel, Kingdom Suite, Oasis montaj – istifadə bacarığı tələb olunur. Neft və qaz şirkətləri geofiziklərdən yataqların qiymətləndirilməsində və hasilat planlarının hazırlanmasında iştirak etməyi gözləyirlər. Digər vəzifələrə çöl işlərinin təşkili, məlumatların arxivləşdirilməsi və hesabatların hazırlanması daxildir. İş elanlarında beynəlxalq layihələrdə iştirak və səfər imkanlarına da yer verilir. Geofizikdən elmi tədqiqatlar aparmaq və yeni üsullar tətbiq etmək gözlənilir. Təhlükəsizlik qaydalarına riayət və ətraf mühitin qorunmasına diqqət də mühüm vəzifələrdən sayılır. Əlavə olaraq, komandada işləmək, effektiv ünsiyyət qurmaq və layihə idarəetmə bacarığı da tez-tez qeyd olunan tələblər sırasındadır.
Geofizik vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Geofizik vakansiyalarında müraciət edənlərdən bir sıra texniki və şəxsi bacarıqlar tələb olunur. Ən önəmlilərindən biri güclü analitik düşüncə və məlumat interpretasiya bacarığıdır. Namizəddən seysmik və digər geofiziki məlumatlarla işləmə təcrübəsi tələb olunur. Proqram təminatlarında, məsələn, MATLAB, Surfer, ArcGIS, Petrel və digər geoloji analiz vasitələrində işləmə bacarığı yüksək qiymətləndirilir. Çöl şəraitində işləmək qabiliyyəti və səyyar işlərə hazırlıq da önəmlidir. Əla ünsiyyət və komanda ilə işləmə bacarığı da vacibdir, çünki geofiziklər adətən birgə layihələrdə iştirak edirlər. Yaxşı riyazi və fizika bilikləri bu sahədə uğurlu olmaq üçün əsas şərtlərdir. Peşəkar hesabat yazma və təqdimat bacarığı da vakansiyalarda tez-tez tələb olunur. Beynəlxalq layihələr üçün ingilis dili bilikləri ön plandadır. Problem həll etmə və qərarvermə qabiliyyəti də yüksək dəyərləndirilən bacarıqlardandır. Əlavə olaraq, elmi-texniki yenilikləri izləmək və onları praktikada tətbiq etmək istəyi də namizədin üstünlüyü hesab olunur.