Komanda meneceri olmaq hər zaman asan iş deyil. Bir çox insan menecer rolunun yalnız işlərin koordinasiyasını aparmaqdan ibarət olduğunu düşünür, lakin reallıq tamamilə fərqlidir. Komanda idarəetməsi həm insan psixologiyasını başa düşməyi, həm də çətin qərarlar qəbul etməyi tələb edir. Bəzən işçilərlə dost olmaq mümkün olmur və sərt qərarlar vermək qaçılmaz olur. Motivasiya yaratmaq, komandanın birgə işləməsini təmin etmək və effektiv ünsiyyət qurmaq menecerin əsas vəzifələrindəndir. Həmçinin, uğursuzluqları qəbul etmək və onlardan dərs çıxarmaq da menecerin üzərinə düşən məsuliyyətlərdəndir. Bir menecer olaraq bəzən sizi narahat edəcək, lakin qəbul etməli olduğunuz həqiqətlərlə üzləşməli olacaqsınız. Bu həqiqətləri bilmək və onlarla necə başa çıxmaq lazım olduğunu anlamaq uğurun əsas açarlarından biridir. Bu yazıda komanda menecerlərinin qarşılaşmalı olduğu 10 soyuq həqiqəti və onlarla necə başa çıxmağın yollarını müzakirə edəcəyik.
1. Hər kəs sizi sevməyəcək
Menecer olduğunuz zaman qərarlar qəbul etməli və müəyyən qaydalar tətbiq etməlisiniz. Bu isə bəzən komanda üzvlərinin narazılığına səbəb ola bilər. İşçilərinizin hamısını eyni dərəcədə razı salmaq mümkün deyil. Sərt qərarlar verdiyiniz zaman bəziləri sizinlə razılaşmayacaq və hətta sizi xoşlamaya bilər. Bununla barışmaq və obyektiv qərarlar vermək menecerin vəzifəsidir. Əsas məqsəd şirkət və komanda üçün ən doğru addımları atmaq olmalıdır. Populyarlıq qazanmaq menecer üçün əsas prioritet olmamalıdır. İşçilərin sizi sevməsi deyil, sizə hörmət etməsi və qərarlarınızı qəbul etməsi daha vacibdir. Hər kəsin sizə qarşı müsbət münasibət bəsləməsini gözləmək real deyil. Əsas olan, ədalətli və obyektiv bir lider olmaqdır.
2. Bütün problemləri həll edə bilməyəcəksiniz
Menecer olmaq problemləri həll etməyi tələb edir, lakin hər problemin həllini tapmaq mümkün deyil. Bəzi problemlər sizin nəzarətinizdən kənarda olur və bu hallarda edəcəyiniz yeganə şey onların təsirini minimuma endirməkdir. Komanda daxilində münasibət problemləri, şirkət siyasətləri və maliyyə məhdudiyyətləri kimi faktorlar menecerin tam nəzarət edə bilmədiyi sahələrdəndir. Ən yaxşı menecerlər həll edə bilmədikləri problemləri qəbul edib, komandanın işinə necə təsir etdiyini minimallaşdırmağa çalışırlar. Çox vaxt problemləri həll etmək əvəzinə, onlarla necə effektiv mübarizə aparmaq lazım olduğunu öyrənmək daha vacibdir. İşçilərin gözündə hər zaman hər şeyi həll edən bir qəhrəman olmaq lazım deyil. Vacib olan onların qarşılaşdığı çətinlikləri başa düşmək və dəstək göstərməkdir. Problemlərlə üzləşəndə çevik və adaptasiya qabiliyyətinə malik olmaq uğurun əsas açarıdır.
3. Hər kəs eyni dərəcədə motivasiya olunmayacaq
Komanda üzvləri fərqli şəxsiyyətlərə və motivasiya səviyyələrinə sahibdirlər. Bəzi işçilər daxili motivasiya ilə işləyir, bəziləri isə yalnız mükafat və təşviq vasitəsilə daha yaxşı nəticələr göstərirlər. Bir menecer olaraq hər kəs üçün eyni motivasiya üsulunun işləmədiyini qəbul etməlisiniz. Ən yaxşı strategiy, hər bir işçinin fərdi ehtiyaclarını və maraqlarını başa düşərək ona uyğun yanaşma tətbiq etməkdir. Motivasiya yaratmaq üçün fərdi görüşlər, təşəkkür ifadələri və inkişaf imkanları kimi fərqli yanaşmalar tətbiq olunmalıdır. Bəzi işçilər daha çox müstəqillik istəyir, bəziləri isə daha çox rəhbərliyə ehtiyac duyur. Effektiv menecer olmaq üçün fərqli motivasiya üsullarını tətbiq etməyi öyrənmək lazımdır. Motivasiya strategiyaları işçilərin məhsuldarlığını artırmağa və iş mühitini yaxşılaşdırmağa kömək edir. Əsas məqsəd hər bir işçinin maksimum potensialını ortaya çıxarmasına kömək etməkdir.
4. İstədiyiniz nəticəyə hər zaman nail ola bilməyəcəksiniz
Menecerlik qarşıya qoyulan hədəflərə çatmaq deməkdir, lakin müxtəlif xarici və daxili faktorlar bəzən sizi planlarınızdan uzaq sala bilər. İş prosesi əsnasında gözlənilməz dəyişikliklər, bazar tələblərinin sürətlə dəyişməsi, komanda üzvlərinin şəxsi problemləri və digər çətinliklər istədiyiniz nəticəni gecikdirə bilər. Bu zaman ən əsas bacarıq reallığı qəbul etmək və planları adaptasiya etməkdir. Menecer olaraq uğur meyarlarınızı daha çevik şəkildə təyin etməli və gözləntilərinizi yenidən formalaşdırmağa hazır olmalısınız. Əgər müəyyən hədəfə çatmaq mümkün deyilsə, onu daha real və əlçatan hədəflə əvəz etmək bəzən daha məqsədəuyğun olur. Bu, həm komanda üzvlərinin məyusluğunu azaldır, həm də uğura aparan alternativ yollar kəşf etməyə imkan yaradır. Nəticədə, elastikliyə və adekvat proqnozlaşdırmaya əsaslanan liderlik, çətinliklər qarşısında daha effektiv olur.
5. Komanda üzvlərinin şəxsi problemlərinə hər zaman kömək edə bilməyəcəksiniz
Menecer olmaq bəzən işdən kənar, şəxsi məsələlərə dair dəstək üçün ilk müraciət ünvanına çevrilməkdir. İşçiləriniz komanda menecerinə güvənir və problemləri barədə danışmağa ehtiyac duya bilərlər. Lakin unutmayın ki, hər bir şəxsi problemi həll etmək sizin məsuliyyətiniz deyil. Bəzi məsələlər sizin səlahiyyət və bacarıqlarınızdan kənar olur və buna görə də mütəxəssis köməyinə ehtiyac duyula bilər. Ən yaxşı yanaşma empatiya göstərmək, dinləmək və ehtiyac olduğu halda peşəkar məsləhətə yönləndirməkdir. İşçilərinizə daha çox dəstək göstərmək üçün onları şirkətdə mövcud olan resurslardan – məsələn, psixoloji dəstək proqramlarından – yararlanmağa həvəsləndirə bilərsiniz. Əsas məsələ onların yalnız işçi deyil, eyni zamanda insan olduqlarını dərk etdiyinizi göstərmək və iş mühitində rahat hiss etmələrini təmin etməkdir.
6. Hər kəsin eyni karyera hədəfi olmayacaq
Komandadakı hər bir işçinin fərqli karyera arzuları və hədəfləri var. Bəziləri yüksəlmək və daha çox məsuliyyət daşımaq istəyir, digərləri isə stabilliyə üstünlük verir. Bu fərqlər menecer olaraq sizin eyni strategiyadan istifadə etməyinizin mümkün olmadığını göstərir. Ümumi komanda hədəflərini qorumaqla yanaşı, komanda üzvlərinin fərdi inkişaf yollarını da nəzərə almaq vacibdir. Bəzi işçilər üçün liderlik vəzifələri təklif etmək başqaları üçün isə daha ixtisaslaşmış sahələrdə dərinləşmə imkanları yaratmaq daha uyğun ola bilər. Fərdi yanaşma sayəsində hər kəs işdən daha çox məmnun qalır və bu da ümumi motivasiyaya müsbət təsir göstərir. Eyni zamanda, fərqli karyera hədəfləri komandanın müxtəlif sahələr üzrə güclənməsinə və bu da ümumi performansın yüksəlməsinə səbəb olur.
7. Hamıya eyni zamanda bərabər diqqət ayıra bilməyəcəksiniz
Komandada bir çox insan və hər birinin fərqli tələbləri olduğunu nəzərə alsaq menecerin zamanı məhduddur. Sizin üçün prioritetlər və tapşırıqlar o qədər çox ola bilər ki, hər bir işçiyə bərabər miqdarda vaxt ayırmaq mümkün olmaya bilər. Bu vəziyyətdə vaxtınızı səmərəli bölüşdürməli və ən çox ehtiyacı olan əməkdaşlara daha çox diqqət yönəltməlisiniz. Bu həmişə ədalətli kimi görünməsə də, komandanın ümumi fəaliyyətini optimallaşdırmaq üçün zəruridir. Hər kəsə eyni həcmdə zaman sərf etməyə çalışmaq keyfiyyəti azalda və nəticələrə mənfi təsir göstərə bilər. Səmərəli paylanma, istər layihə gedişində olan kritik məsələlər, istərsə də həqiqətən köməyə ehtiyacı olan işçilər üçün vacibdir. Yaddan çıxarmayın ki, diqqətin əsaslandırılmış və məqsədyönlü bölgüsü uzunmüddətli perspektivdə daha uğurlu nəticələr verir.
8. Gərginlik və stress daimi yol yoldaşınız olacaq
Komanda meneceri olmaq yüksək səviyyədə emosional və zehni gərginliklə müşayiət olunur. Qərar qəbulu, münaqişələrin həlli, planlaşdırma və işçilərin idarə olunması kimi amillər gündəlik həyatınızı stresli edə bilər. Bundan qaçmaq demək olar ki, mümkün deyil, amma bu stresi idarə edə bilmək əsas bacarıqlardan biridir. Öz emosiyalarınızı və gərginliyinizi nəzarət altına almaq, həmçinin komandanıza müsbət ruh ötürmək üçün vacibdir. Daimi stress yalnız iş keyfiyyətinizi deyil, şəxsi sağlamlığınızı da risk altına qoyur. Bunun qarşısını almağın yollarına müntəzəm idman, istirahət və müsbət münasibətləri qorumaq daxildir. Unutmayın ki, rahat və düşünülmüş menecer həm komanda üzvləri, həm də biznesin özü üçün daha səmərəli olur.
9. Tam obyektiv olmaq həmişə mümkün deyil
Menecer olaraq şəxsi münasibətləri və simpatiyaları bir kənara qoyub ədalətli qərarlar vermək əsas tələblərdən biridir. Lakin insan faktoru səbəbindən bu hər zaman yüz faiz mümkün olmur. Komanda üzvləri ilə qurduğunuz münasibətlər, onlar haqqında eşitdiyiniz rəylər və əvvəlki təcrübələriniz obyektivliyə təsir edə bilər. Əsas olan bu qərəzlərin mövcudluğunu dərk edib qərar qəbul edərkən onları minimuma endirməyə çalışmaqdır. Çalışın ki, komanda üzvlərinə eyni şanslar və imkanlar təqdim edəsiniz, eyni zamanda onları uğurlarına görə qiymətləndirəsiniz. Əgər komanda bilməsə belə, menecerin qərəzsizliyinə inam motivasiyaya və ümumi işə yüksək təsir göstərir. Buna görə də öz düşüncələrinizi müntəzəm olaraq gözdən keçirin və lazım gəldikdə neytrallığı qorumaq üçün müxtəlif rəhbərlik alətlərindən istifadə edin.
10. Siz də öyrənməkdən heç vaxt dayanmayacaqsınız
Menecer vəzifəsi statik bir mövqe deyil, daim inkişaf və yenilənmə tələb edir. Rəhbərlik bacarıqları, daxili kommunikasiya, münaqişə həlli, vaxtın idarə olunması kimi sahələrdə daim öyrənmək və inkişaf etmək zəruridir. Bazardakı yeni trendlər, texnoloji dəyişikliklər və idarəetmə modelləri ilə tanış olmaq komanda menecerinin müasir tələblərə uyğun fəaliyyət göstərməsinin əsas şərtidir. Hər yeni layihə, hər yeni işçi və hər yeni çətinlik sizin üçün öyrənmə fürsətidir. Etdiyiniz səhvlərdən nəticə çıxarmaq və bu nəticələri tətbiq etmək liderliyinizin keyfiyyətini yüksəldir. Özünüzü təkmilləşdirməyə ayırdığınız zaman komandanıza daha yüksək səviyyədə dəyər qatmağa imkan yaradır. Unutmayın ki, davamlı inkişaf menecerin təkcə karyerasını deyil, həm də komandanın uğurunu uzunmüddətli perspektivdə təmin edir.
