Müasir tibbin, elmin və sənayenin inkişafında mühüm rol oynayan peşələrdən biri də laborantlıqdır. Gündəlik həyatımızda bir çox sahədə – xəstəxanalarda, tədqiqat mərkəzlərində, universitet laboratoriyalarında, sənaye müəssisələrində və daha bir çox yerdə laborantlara ehtiyac duyulur. Onlar səhiyyə, kimya, biologiya, qida sənayesi kimi fərqli sahələrdə elmi və texniki işlərin dəqiqliklə aparılmasını təmin edirlər. Bu səbəbdən laborantlar həm cəmiyyət üçün, həm də işlədikləri müəssisə üçün dəyərli kadr hesab olunurlar. Çox zaman onların əməyinin arxa planda qaldığı düşünülür, lakin əslində bir çox nəticənin əldə olunmasında onların payı danılmazdır. Laborantlar aparılan testlərin, analizlərin, müşahidələrin və nəticələrin düzgünlüyünə birbaşa təsir göstərirlər. Texniki bilik və yüksək məsuliyyət tələb edən bu peşə həm sabit gəlir, həm də davamlı iş imkanları baxımından da diqqətçəkicidir. Gəlin bu bloq yazısında “laborant” peşəsini daha yaxından tanıyaq, onların vəzifələri, tələb olunan bacarıqları və əməkhaqqı ilə bağlı ətraflı məlumat əldə edək.
Laborant kimdir?
Laborant müxtəlif sahələrdə aparılan təhlil və tədqiqat proseslərində texniki dəstək göstərən, analizləri icra edən və nəticələri sənədləşdirən mütəxəssisdir. Onlar əsasən laboratoriya şəraitində fəaliyyət göstərirlər və işlərinin əsas məqsədi dəqiq və düzgün nəticələr əldə etməkdir. Laborantlar biologiya, kimya, fizika, tibbi analiz və sənaye texnologiyaları kimi sahələrdə çalışa bil...
Müasir tibbin, elmin və sənayenin inkişafında mühüm rol oynayan peşələrdən biri də laborantlıqdır. Gündəlik həyatımızda bir çox sahədə – xəstəxanalarda, tədqiqat mərkəzlərində, universitet laboratoriyalarında, sənaye müəssisələrində və daha bir çox yerdə laborantlara ehtiyac duyulur. Onlar səhiyyə, kimya, biologiya, qida sənayesi kimi fərqli sahələrdə elmi və texniki işlərin dəqiqliklə aparılmasını təmin edirlər. Bu səbəbdən laborantlar həm cəmiyyət üçün, həm də işlədikləri müəssisə üçün dəyərli kadr hesab olunurlar. Çox zaman onların əməyinin arxa planda qaldığı düşünülür, lakin əslində bir çox nəticənin əldə olunmasında onların payı danılmazdır. Laborantlar aparılan testlərin, analizlərin, müşahidələrin və nəticələrin düzgünlüyünə birbaşa təsir göstərirlər. Texniki bilik və yüksək məsuliyyət tələb edən bu peşə həm sabit gəlir, həm də davamlı iş imkanları baxımından da diqqətçəkicidir. Gəlin bu bloq yazısında “laborant” peşəsini daha yaxından tanıyaq, onların vəzifələri, tələb olunan bacarıqları və əməkhaqqı ilə bağlı ətraflı məlumat əldə edək.
Laborant kimdir?
Laborant müxtəlif sahələrdə aparılan təhlil və tədqiqat proseslərində texniki dəstək göstərən, analizləri icra edən və nəticələri sənədləşdirən mütəxəssisdir. Onlar əsasən laboratoriya şəraitində fəaliyyət göstərirlər və işlərinin əsas məqsədi dəqiq və düzgün nəticələr əldə etməkdir. Laborantlar biologiya, kimya, fizika, tibbi analiz və sənaye texnologiyaları kimi sahələrdə çalışa bilirlər. Hər bir sahənin özünəməxsus metod və prosedurları olduğu üçün laborantlar həmin sahənin spesifik biliklərinə yiyələnməlidirlər. Məsələn, tibb sahəsində çalışan bir laborant qan, sidik və digər bioloji nümunələri analiz edərkən xüsusi alətlər və test metodlarından istifadə edir. Eyni zamanda sənaye sahəsində çalışan laborantlar məhsulların keyfiyyətini yoxlayır, xammalın tərkibini analiz edir və istehsal proseslərini nəzarətdə saxlayır. Laborant peşəsi elmi dəqiqlik, texniki bacarıq və diqqət tələb etdiyi üçün bu sahədə çalışan şəxslərin peşəkar təlim keçmələri vacibdir. Onların işi hər zaman görünməsə də, nəticələrin keyfiyyətinə və insan sağlamlığına birbaşa təsir edir.
Laborant nə iş görür?
Laborantın gündəlik iş fəaliyyəti onun işlədiyi sahədən asılı olaraq dəyişə bilər. Ümumi olaraq laborantlar laboratoriya şəraitində analizlər aparır, cihazların düzgün işləməsini təmin edir və nəticələri qeydiyyata alır. Məsələn, tibbi laborant xəstədən alınan qan nümunəsini müxtəlif analizlərə məruz qoyur, qan dəyərlərini ölçür və bu nəticələri həkimə təqdim edir. Kimya və biologiya laboratoriyalarında çalışan laborantlar isə maddələrin tərkibini təhlil edir, müxtəlif reaksiyalar aparır və nəticələri müqayisə edirlər. Sənaye sahəsindəki laborantlar istehsal olunan məhsulların keyfiyyət standartlarına uyğunluğunu yoxlayır, normativ sənədlərə əsasən testlər həyata keçirirlər. Onlar həmçinin laboratoriyada istifadə olunan maddələrin və avadanlıqların qeydiyyatını aparır, təhlükəsizlik qaydalarına ciddi şəkildə riayət edirlər. Bəzi hallarda laboratoriya nəticələrinin hesabatlarını hazırlamaq, onları sistemə daxil etmək və müvafiq şəxslərə təqdim etmək də onların vəzifəsinə daxildir. Laboratoriya təmizliyi və cihazların kalibrovkası da laborantların gündəlik məsuliyyətləri sırasındadır. Beləliklə, laborantın işi həm texniki bilik, həm də yüksək məsuliyyət tələb edir.
Laborant üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
İş elanlarında laborant vəzifəsinə müraciət edənlər üçün çox vaxt müəyyən standart vəzifələr qeyd olunur. Bu vəzifələr əsasən laborator analizləri aparmaq, nümunələri toplamaq və düzgün şəkildə saxlanmasını təmin etmək, analiz nəticələrini sənədləşdirmək və hesabat hazırlamaq kimi tapşırıqları əhatə edir. Eyni zamanda, laboratoriya avadanlıqlarının düzgün işləməsini nəzarətdə saxlamaq və zəruri texniki baxım işlərini həyata keçirmək də tez-tez tələb olunur. Elanlarda bəzən konkret olaraq hansı analizlərin aparılacağı, məsələn, biokimyəvi, hematoloji və ya mikrobioloji analizlər göstərilir. Tibbi laboratoriyada çalışan laborantlardan tez-tez xəstə nümunələri ilə işləmək, nəticələri həkimə təqdim etmək və gigiyenik qaydalara ciddi şəkildə əməl etmək tələb olunur. Sənaye və qida sektorunda isə laborantlardan məhsul nümunələrinin fiziki və kimyəvi tərkibini yoxlamaq, keyfiyyətə nəzarət etmək və istehsal standartlarına uyğunluğunu müəyyən etmək gözlənilir. Əlavə olaraq bəzi elanlarda komanda ilə işləmə bacarığı, məlumatların kompüter proqramlarında işlənməsi və hesabatların hazırlanması kimi bacarıqlar da tələb kimi yer alır.
Laborant vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Laborant vakansiyalarında texniki və şəxsi bacarıqlar ön plandadır. İlk olaraq laborantdan elmi biliklər – kimya, biologiya və ya tibbi analiz sahəsində təməl biliklər tələb olunur. Analitik düşüncə, müşahidə qabiliyyəti və detallara diqqət vacib şəxsi keyfiyyətlər arasındadır. Eyni zamanda dəqiq və sistemli işləmək, test nəticələrini düzgün analiz etmək və texniki hesabatlar hazırlamaq bacarığı önəmlidir. Bir çox vakansiyada kompüter bilikləri – xüsusilə MS Office proqramları və laboratoriya analiz proqramları – tələb olunur. Həmçinin, laborantdan təhlükəsizlik qaydalarına ciddi şəkildə riayət etməsi, təmizlik və sanitariya qaydalarına əməl etməsi gözlənilir. Komanda ilə işləmə bacarığı da mühüm şərtlər arasındadır, çünki laborantlar həkimlər, mühəndislər və digər texniki heyətlə sıx əməkdaşlıq edirlər. Təzyiq altında işləyə bilmək və zaman idarəsi də bu vəzifədə uğur qazanmaq üçün vacib bacarıqlardır. Son olaraq, bəzi vakansiyalarda ingilis dili biliyi də üstünlük kimi qeyd oluna bilər, xüsusilə beynəlxalq və ya araşdırma yönümlü laboratoriyalarda.
Laborantın maaşı nə qədərdir?
Laborantın maaşı bir neçə amildən – işlədiyi sahə, təcrübəsi, ixtisası və müəssisənin növündən asılı olaraq dəyişir. Azərbaycanda dövlət sektorunda çalışan laborantların maaşı adətən 400-700 AZN arası dəyişə bilər, lakin bu rəqəm təcrübəyə və vəzifə pilləsinə görə arta bilər. Özəl klinikalarda və laboratoriyalarda bu rəqəm daha yüksək – 800-1500 AZN arası ola bilər. Beynəlxalq müəssisələrdə və böyük sənaye şirkətlərində isə təcrübəli və ixtisaslı laborantların maaşı 2000 AZN və daha artıq da ola bilər. Tədqiqat institutlarında və universitetlərdə çalışan laborantların maaşı isə layihələrin maliyyələşməsinə bağlı olaraq dəyişkən ola bilər. Eyni zamanda əlavə iş saatları, təlimlərdə iştirak, sertifikatlar və xarici dil biliyi maaşa əlavə üstünlüklər qazandıra bilər. Regionlarda yaşayan laborantların maaşı isə paytaxta nisbətən az olur. Bütün hallarda, laborantlıq sabit gəlir və inkişaf perspektivləri olan bir peşə sayılır.
