Müasir dövrdə maliyyə xidmətləri sektoru sürətlə inkişaf edir və bu sahədə fəaliyyət göstərən peşəkarların əhəmiyyəti getdikcə artır. Xüsusilə banklar, kredit təşkilatları və mikromaliyyə qurumları üçün kreditlərin düzgün verilməsi və idarə olunması vacib məsələlərdən biridir. Bu prosesin səmərəli şəkildə həyata keçirilməsi üçün isə kredit mütəxəssislərinin rolu əvəzolunmazdır. Kredit mütəxəssisi həm fərdi, həm də korporativ müştərilərlə işləyərək onların maliyyə ehtiyaclarını dəyərləndirir və uyğun kredit məhsullarını təklif edir. Onlar, həmçinin kredit risklərinin analizində, ödəniş qabiliyyətinin qiymətləndirilməsində və qərarların verilməsində əsas rol oynayır. Bugünkü bloq yazımızda kredit mütəxəssisi peşəsinin mahiyyətindən, gündəlik fəaliyyətlərindən, iş elanlarında qarşıya qoyulan vəzifə və tələblərdən danışacağıq. Eyni zamanda bu peşənin əmək bazarındakı yeri və maaş aralığı haqqında da məlumat verəcəyik. Əgər maliyyə və bankçılıq sahəsinə marağınız varsa və bu sahədə karyera qurmaq istəyirsinizsə, bu yazı sizə faydalı olacaq.
Kredit mütəxəssisi kimdir?
Kredit mütəxəssisi bank və maliyyə təşkilatlarında çalışan, kredit məhsullarının təqdim olunması, təhlili və idarə olunması ilə məşğul olan peşəkardır. Bu şəxslər müştərilərin kredit müraciətlərini qəbul edir, onların maliyyə vəziyyətini analiz edir və veriləcək kreditin risk dərəcəsini qiymətləndirirlər. Kredit mütəxəssisləri həm fiziki şəxslərlə, həm də hüquqi şəxslərlə işləyə bilirlər. Onların əsas məqsədi müştəriyə uyğun maliyyə həlləri təqdim etməklə yanaşı, təşkilatın risklərini minimuma endirməkdir. Kredit mütəxəssisi, eyni zamanda, kreditin verilməsi, geri ödənişi və gecikmələr üzrə hesabatların hazırlanmasında da iştirak edir. Bu peşə daşıyıcısı müvafiq qanunvericiliyə və daxili qaydalara əsaslanaraq qərar verir. Onun işində dəqiqlik, analitik düşüncə və məsuliyyətlilik əsas tələblərdən biridir. Kredit mütəxəssisi həm yeni müştəriləri cəlb edir, həm də mövcud müştərilərlə əlaqələri qoruyur. Onlar, həmçinin kredit portfelinin idarə olunmasına nəzarət edir və kredit risklərinin azaldılması üçün strategiyalar hazırlayırlar. Qısacası, bu sahədə çalışan biri həm texniki biliklərə, həm də insanlarla işləmə bacarığına malik olmalıdır.
Kredit mütəxəssisi nə iş görür?
Kredit mütəxəssisinin gündəlik işi müraciət edən müştərilərin maliyyə vəziyyətini qiymətləndirməklə başlayır. Onlar müştərinin gəlir və xərclərini, mövcud borclarını və ödəniş tarixçəsini təhlil edirlər. Bu analiz nəticəsində kreditin verilib-verilməməsi ilə bağlı ilkin qərar formalaşdırılır. Əgər müsbət qərar verilirsə, kredit şərtləri hazırlanır və müştəriyə təqdim olunur. Kredit mütəxəssisi, həmçinin müvafiq sənədlərin düzgünlüyünü yoxlayır və onları sistemə daxil edir. Onlar kreditin müddəti, faiz dərəcəsi və geri ödəniş planı ilə bağlı müştəriyə ətraflı məlumat verir. Kreditin verilməsi mərhələsindən sonra da mütəxəssis kreditin idarə olunmasına və vaxtında geri ödənilməsinə nəzarət edir. Gecikmiş ödənişlər və problemli kreditlərlə bağlı tədbirlər planı hazırlayır və müvafiq bölmələrlə əməkdaşlıq edir. Bütün bu proseslər zamanı kredit mütəxəssisi həm bankın maraqlarını, həm də müştərinin ehtiyaclarını balanslaşdırmağa çalışır. Onların işi yalnız texniki yox, həm də ünsiyyət bacarıqlarını tələb edir, çünki müştəri ilə düzgün münasibət qurmaq kredit qərarlarının uğurla icrasını təmin edir.
Kredit mütəxəssisi üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
Əgər siz kredit mütəxəssisi olaraq iş axtarırsınızsa, elanlarda müəyyən vəzifələrin və öhdəliklərin qeyd olunduğunu görəcəksiniz. Bu vəzifələr arasında ilk növbədə müştərilərlə görüşmək, onların maliyyə ehtiyaclarını başa düşmək və uyğun kredit məhsulunu təklif etmək göstərilir. Elanlarda tez-tez qeyd olunur ki, namizəd kredit müraciətlərini təhlil etməli və riskləri qiymətləndirməlidir. Bundan əlavə, kredit portfelinin idarə olunması, kredit sənədlərinin hazırlanması və onların düzgünlüyünün yoxlanılması da əsas vəzifələr sırasındadır. Kredit mütəxəssisinin, həm də hesabatlar hazırlaması və rəhbərliyə təqdim etməsi gözlənilir. Müştəri bazasının genişləndirilməsi və yeni müştərilərin cəlb olunması da bəzən bu vəzifəyə daxil edilir. Eyni zamanda, kredit üzrə daxili prosedurların və qanunvericiliyin tələblərinə əməl etmək mütləqdir. İş elanlarında komanda ilə işləmək bacarığı və digər departamentlərlə əlaqə saxlamaq qabiliyyəti də tez-tez qeyd olunur. Bəzi hallarda isə kreditin təsdiqlənməsi üçün rəhbərliklə birgə qərar vermək və ya tövsiyə hazırlamaq tələb olunur. Ümumilikdə, bu vəzifələr kredit mütəxəssisinin həm analitik, həm də inzibati funksiyalarını əhatə edir.
Kredit mütəxəssisi vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Kredit mütəxəssisi vəzifəsi üçün elan olunan vakansiyalarda bir sıra vacib bacarıqların olması tələb edilir. İlk növbədə, analitik düşüncə qabiliyyəti və maliyyə hesabatlarını oxumaq bacarığı əsas şərtlərdəndir. Namizəddən həmçinin güclü ünsiyyət və müştəri yönümlü yanaşma gözlənilir. Maliyyə, iqtisadiyyat və ya mühasibatlıq sahəsində ali təhsil də çox vaxt tələb olunur. Kompüter bilikləri, xüsusən də MS Excel və bank sistemləri üzrə təcrübə bu sahədə müvəffəqiyyətli olmaq üçün vacibdir. Namizədin təzyiq altında işləyə bilməsi və detallara diqqət yetirməsi də önəm daşıyır. Kredit portfelinin idarə olunması, risk analizinin aparılması və kredit məhsullarının tanıdılması bacarığı olan namizədlər üstünlük qazanır. Digər tərəfdən, komanda ilə işləmək və qərarvermə prosesində iştirak etmək bacarıqları da qiymətləndirilir. Bəzi hallarda isə hüquqi biliklər və müştəri ilə bağlanacaq müqavilələrin şərtlərini başa düşmək də vacib sayılır. Ümumilikdə, kredit mütəxəssisi olmaq istəyənlər həm texniki biliklərə, həm də interpersonal bacarıqlara malik olmalıdırlar.
Kredit mütəxəssisinin maaşı nə qədərdir?
Kredit mütəxəssisinin maaşı bir neçə faktordan asılı olaraq dəyişir: iş təcrübəsi, çalışdığı təşkilatın növü (bank, mikromaliyyə qurumu, kredit təşkilatı və s.), vəzifə səviyyəsi və coğrafi yerləşmə. Azərbaycanda yeni başlayan kredit mütəxəssisi üçün aylıq maaş adətən 600-900 AZN arasında dəyişir. Lakin təcrübəli və peşəkar mütəxəssislər üçün bu rəqəm 1200-2000 AZN və daha yüksək ola bilər. Böyük banklarda çalışan aparıcı kredit mütəxəssiləri bonus və motivasiya paketləri ilə birlikdə daha yüksək gəlir əldə edə bilirlər. Bonuslar adətən kredit həcminə və geri ödəniş səviyyəsinə görə verilir. Bəzi təşkilatlar isə əlavə olaraq tibbi sığorta, telefon xərclərinin ödənilməsi və digər sosial təminatlar da təklif edir. Beynəlxalq təşkilatlarda və ya xarici bank filiallarında bu maaş daha yüksək ola bilər. Həmçinin, kredit sahəsində ixtisaslaşaraq rəhbər vəzifələrə yüksəlmək də gəlirləri əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Bu sahədə uğurlu karyera qurmaq üçün isə davamlı təhsil və özünüinkişaf mütləqdir.