Müasir dövrdə şirkətlərin fəaliyyət sahələri genişləndikcə onların qarşılaşdığı hüquqi, etik və tənzimləyici risklər də artmaqdadır. Buna görə də, təşkilatlar daxilində risklərin qarşısını almaq, normativ hüquqi aktlara əməl etmək və etik prinsiplərə riayət etmək zərurəti yaranır. Bu sahədə mühüm rol oynayan peşə sahələrindən biri də komplayns mütəxəssisidir. Komplayns (Compliance) anlayışı əsasən təşkilatın daxili və xarici qaydalara, qanunvericiliyə, standartlara və normativ aktlara uyğun fəaliyyət göstərməsini təmin etmək deməkdir. Komplayns mütəxəssisi isə bu qaydalara riayət olunmasına nəzarət edən və təşkilatda uyğunluq məsələlərini idarə edən şəxsdir. Onların işi həm risklərin qarşısının alınması, həm də təşkilatın nüfuzunun qorunması üçün vacibdir. Bu peşə sahəsi bankçılıqdan tutmuş maliyyə, sığorta, səhiyyə, enerji və digər sahələrdə geniş yayılıb. Hər bir müəssisə üçün uyğunluq siyasəti vacib olduğundan komplayns mütəxəssislərinə tələbat durmadan artır. Onların fəaliyyəti sayəsində şirkətlər cərimə, sanksiya və digər hüquqi məsuliyyətlərdən yayınaraq fəaliyyətlərini daha dayanıqlı şəkildə davam etdirirlər. Bu yazıda komplayns mütəxəssisinin kim olduğunu, nə iş gördüyünü, hansı vəzifələri icra etdiyini, tələb olunan bacarıqları və əməkhaqqı barədə ətraflı məlumat verəcəyik.
Komplayns mütəxəssisi kimdir?
Komplayns mütəxəssisi təşkilatın bütün fəaliyyətlərinin qanunlara, normativ aktlara, daxili qaydalara və etik standartlara uyğun həyata keçirilməsini təmin edən...
Müasir dövrdə şirkətlərin fəaliyyət sahələri genişləndikcə onların qarşılaşdığı hüquqi, etik və tənzimləyici risklər də artmaqdadır. Buna görə də, təşkilatlar daxilində risklərin qarşısını almaq, normativ hüquqi aktlara əməl etmək və etik prinsiplərə riayət etmək zərurəti yaranır. Bu sahədə mühüm rol oynayan peşə sahələrindən biri də komplayns mütəxəssisidir. Komplayns (Compliance) anlayışı əsasən təşkilatın daxili və xarici qaydalara, qanunvericiliyə, standartlara və normativ aktlara uyğun fəaliyyət göstərməsini təmin etmək deməkdir. Komplayns mütəxəssisi isə bu qaydalara riayət olunmasına nəzarət edən və təşkilatda uyğunluq məsələlərini idarə edən şəxsdir. Onların işi həm risklərin qarşısının alınması, həm də təşkilatın nüfuzunun qorunması üçün vacibdir. Bu peşə sahəsi bankçılıqdan tutmuş maliyyə, sığorta, səhiyyə, enerji və digər sahələrdə geniş yayılıb. Hər bir müəssisə üçün uyğunluq siyasəti vacib olduğundan komplayns mütəxəssislərinə tələbat durmadan artır. Onların fəaliyyəti sayəsində şirkətlər cərimə, sanksiya və digər hüquqi məsuliyyətlərdən yayınaraq fəaliyyətlərini daha dayanıqlı şəkildə davam etdirirlər. Bu yazıda komplayns mütəxəssisinin kim olduğunu, nə iş gördüyünü, hansı vəzifələri icra etdiyini, tələb olunan bacarıqları və əməkhaqqı barədə ətraflı məlumat verəcəyik.
Komplayns mütəxəssisi kimdir?
Komplayns mütəxəssisi təşkilatın bütün fəaliyyətlərinin qanunlara, normativ aktlara, daxili qaydalara və etik standartlara uyğun həyata keçirilməsini təmin edən şəxsdir. Onlar təşkilatın hüquqi və etik çərçivələr daxilində fəaliyyət göstərməsini nəzarətdə saxlayırlar. Komplayns mütəxəssisi təşkilat üçün hüquqi risklərin azaldılması, tənzimləyici orqanların tələblərinə əməl olunması və işgüzar etibarlılığın qorunmasında vacib rol oynayır. Onların əsas vəzifələrindən biri risklərin qiymətləndirilməsi və uyğunluq məsələlərinin idarə edilməsidir. Müxtəlif sektorlarda — xüsusilə bankçılıq, maliyyə, sığorta və səhiyyə sahələrində — komplayns mütəxəssisinin rolu əvəzolunmazdır. Çünki bu sahələrdə hüquqi və normativ tələblər daha çox və daim yenilənən xarakter daşıyır. Komplayns mütəxəssisləri qanunvericilikdəki dəyişiklikləri daim izləyir və təşkilatın fəaliyyətini bu dəyişikliklərə uyğunlaşdırır. Eyni zamanda, işçilərə təlimlər keçirərək onları uyğunluq qaydaları barədə maarifləndirirlər. Onların işi həm preventiv, həm də korrektiv tədbirləri əhatə edir. Beləliklə, komplayns mütəxəssisi təşkilatın qanunlara zidd fəaliyyət göstərməsinin qarşısını alan və idarə edən vacib funksiyanı yerinə yetirir.
Komplayns mütəxəssisi nə iş görür?
Komplayns mütəxəssisinin vəzifələri çoxşaxəlidir və təşkilatın fəaliyyət sahəsindən asılı olaraq dəyişə bilər. Onlar ilk növbədə təşkilatın mövcud qanunvericilik və normativ sənədlərə uyğun fəaliyyətini təmin edirlər. Qanunvericilikdəki dəyişiklikləri izləyir və bu dəyişikliklərin təşkilatın fəaliyyətinə necə təsir göstərəcəyini analiz edirlər. Təşkilatın daxili siyasət və prosedurlarını hazırlayır və ya mövcud sənədləri yenidən nəzərdən keçirirlər. İşçilərə uyğunluq qaydaları üzrə təlimlər keçir, etik davranış standartlarını aşılayırlar. Komplayns mütəxəssisi, həmçinin auditlər aparır və uyğunluq risklərini müəyyən edir. Uyğunluq pozuntularını araşdırır, səbəbləri aşkar edir və düzəldici tədbirlər planı hazırlayır. Onlar, həmçinin tənzimləyici orqanlarla əməkdaşlıq edərək hesabatların hazırlanmasını və təqdim edilməsini təmin edirlər. Potensial hüquqi riskləri öncədən müəyyən edib rəhbərliyə tövsiyələr verir, beləliklə şirkətin cərimə və sanksiyalardan yayınmasına kömək edirlər. Bütün bu fəaliyyətlər nəticəsində komplayns mütəxəssisi təşkilatın nüfuzunun və hüquqi etibarlılığının qorunmasında əhəmiyyətli rol oynayır.
Komplayns mütəxəssisi üçün iş elanlarında hansı vəzifələr göstərilir?
Komplayns mütəxəssisi üçün iş elanlarında geniş və müxtəlif vəzifələr göstərilir. Bu vəzifələr təşkilatın fəaliyyət sahəsinə uyğun olaraq dəyişə bilər. İş elanlarında tez-tez “Uyğunluq siyasətlərinin hazırlanması və yenilənməsi” kimi tələblərə rast gəlinir. “Qanunvericilikdəki dəyişikliklərin izlənməsi və tətbiqi” də ümumi tələblərdəndir. İşçilər üçün uyğunluq üzrə təlimlərin keçirilməsi də vacib vəzifələr sırasındadır. “Daxili auditlərin aparılması və uyğunluq yoxlamalarının həyata keçirilməsi” də mütəxəssisin əsas vəzifələrindən sayılır. Uyğunluq risklərinin qiymətləndirilməsi və risklərin azaldılması planlarının hazırlanması iş elanlarında geniş yer tutur. Potensial uyğunluq pozuntularının araşdırılması və həlli də mütəxəssisdən gözlənilən vəzifələr arasındadır. “Tənzimləyici orqanlarla əlaqələrin qurulması və hesabatların hazırlanması” da çox vaxt elanlarda qeyd olunur. Eyni zamanda, komplayns sistemlərinin inkişaf etdirilməsi və proseslərin təkmilləşdirilməsi də vəzifələr arasında yer alır. İş elanlarında, həmçinin təşkilatın rəhbərliyinə uyğunluq üzrə məsləhətlərin verilməsi tələb oluna bilər. Bütün bu vəzifələr komplayns mütəxəssisinin təşkilatda nə qədər geniş səlahiyyət və məsuliyyət daşıdığını göstərir.
Komplayns mütəxəssisi vakansiyalarında hansı bacarıqlar tələb olunur?
Komplayns mütəxəssisi olmaq üçün müxtəlif peşəkar və şəxsi bacarıqlara sahib olmaq vacibdir. İlk növbədə, hüquq və normativ aktlar üzrə biliklər əsas şərtdir. Qanunvericilikdəki dəyişiklikləri izləmə və tətbiqetmə bacarığı tələb olunur. Analitik düşünmə və risklərin qiymətləndirilməsi qabiliyyəti də mühüm bacarıqlar sırasındadır. Komplayns mütəxəssisi detallara diqqətli olmalı və kiçik hüquqi nüansları belə nəzərdən qaçırmamalıdır. Əla ünsiyyət və təqdimat bacarıqları tələb olunur, çünki həm rəhbərliklə, həm də əməkdaşlarla işləmək lazımdır. Tənzimləyici orqanlarla peşəkar əlaqələr qurmaq və hesabatlar hazırlamaq bacarığı vacibdir. Komplayns üzrə beynəlxalq sertifikatlara (məsələn, CAMS, ICA, CRCM) sahib olmaq üstünlük sayılır. Müstəqil işləmə və qərarvermə bacarığı yüksək qiymətləndirilir. Eyni zamanda, etik prinsiplərə sadiqlik və yüksək peşəkarlıq səviyyəsi tələb olunur. Texnoloji biliklər də müasir komplayns fəaliyyətində getdikcə daha çox tələb olunur, çünki bir çox uyğunluq yoxlamaları və hesabatlar rəqəmsal sistemlər vasitəsilə aparılır.
Komplayns mütəxəssisinin maaşı nə qədərdir?
Komplayns mütəxəssisinin maaşı bir sıra amillərdən asılı olaraq dəyişir. Bu amillərə iş təcrübəsi, sahə üzrə ixtisaslaşma, işlədiyi şirkətin ölçüsü və yerləşdiyi ölkə daxildir. Azərbaycanda yeni başlayan komplayns mütəxəssisləri üçün maaş aylıq təxminən 1000-1500 AZN aralığında dəyişə bilər. Təcrübəli və ixtisaslı komplayns mütəxəssisləri isə 2000-4000 AZN və daha yüksək maaş ala bilirlər. Bank sektoru, sığorta və beynəlxalq şirkətlərdə çalışan mütəxəssislər üçün maaş daha yüksək olur. Beynəlxalq sertifikatlara sahib olan və əlavə hüquqi bilikləri olan şəxslər rəqabət üstünlüyü qazanırlar və daha yüksək əməkhaqqı tələb edə bilirlər. Xarici şirkətlərdə və beynəlxalq layihələrdə iştirak edən komplayns mütəxəssislərinin maaşı daha da yüksək ola bilər — bəzi hallarda 5000 AZN və üzəri. Bundan əlavə, bonus sistemləri, əlavə sosial paketlər və digər mükafatlandırma vasitələri də tətbiq oluna bilər. Dünyada isə, məsələn, ABŞ və Avropa ölkələrində bu sahədə illik maaşlar 70,000 - 150,000 USD arasında dəyişir. Nəticədə komplayns mütəxəssisi peşəsi yüksək əməkhaqqı və sabit karyera imkanları təklif edən perspektivli sahələrdən biridir.